هفت باورِ اشتباه در بازار بورس

پیش‌تر ۷ بایدونباید برای خرید سهام در بازار بورس را برایتان شرح دادیم. آنچه تصمیم داریم در ادامه‌ی این جستار به آن بپردازیم هفت اعتقاد و باور کشنده‌ای است که در اغلب سرمایه‌گذاران بورس دیده می‌شود.

این جستار قصد تحمیل عقیده به هیچ عزیزی را ندارد؛ اما به شما اطمینان می‌دهم اعتقاد به هرکدام از موارد زیر، دیر یا زود ما را به ورطه‌ی ورشکستگان بورس، پیوند خواهد زد!

1- پیش‌بینی بازار بورس

تقریباً بعید است کسی به پیش‌بینی بازار اعتقاد نداشته باشد. همان‌طور که می‌دانید تبِ تحلیل تکنیکال این روزها داغ است. تحلیل تکنیکال به ما می‌گوید سابقه‌ی گذشته‌ی قیمت، احتمالاً در آینده تکرار خواهد شد و بر همین اساس می‌توان رخدادهای آتی را در بازار بورس پیش‌بینی کرد. نقطه‌ی مقابل تحلیل تکنیکال، تئوری گام تصادفی و نظریه‌ی بازار کارا است که محاسبات ما را برای پیش‌بینی در بازار بورس به‌کلی به هم میزند!

اگرچه نقلِ این مطلب ممکن است دکان کاسبی برخی از اساتید! را برهم بزند اما اِبایی از گفتن آن ندارم. منظورم اساتیدی هستند که تلاش می‌کنند فقط به دانشجویان خود چراغ سبز نشان داده و بر اساس سوگیری تأییدی یک‌مشت تئوری را به خورد آن‌ها بدهند!

میدانم که باورش برایتان سخت است اما بپذیریم یا نپذیریم چیزی بنام “پیش‌بینی “در بازار بورس وجود ندارد!

توصیه می‌کنم برخی از اساتید به‌جای غیب‌گویی و فروش پیش‌بینی‌هایشان آن‌ها را در عمل به کار بگیرند.

وارن بافت را تقریباً همه می‌شناسند. مولتی میلیاردری که آوازه شهرتش به‌واسطه‌ی ثروت کلانی که در بازار بورس کسب کرده، به همه‌جا رسیده است. مارک تایر در کتاب رموز سرمایه‌گذاران بزرگان بورس از بافت چنین نقل می‌کند: او هیچ اعتقادی به پیش‌بینی ندارد. از دیدگاه بافت، تفکرِ پیش‌بینی حرکت بعدی بازار، فقط گذاردنِ کلاه گشاد بر سرخودمان است.

وارن بافت: پیش‌بینی‌ها ممکن است نکات زیادی را در مورد شخص پیش‌بینی کننده به شما بدهد، اما هیچ‌چیز را درباره‌ی آینده به شما نمی‌گوید!

جورجی شوارتز نیز تفکری همپای بافت دارد. شواتز کسی است که با استفاده از اهرم و فروش استقراضی بانک انگلستان را به‌زانو درآورد.

شوارتز نیز چنین نقل می‌کند:

موفقیت مالی من، در تضاد کامل بامهارتم، در پیش‌بینی رویدادهای بازار است.

امیدوارم دچار توهم برتری نشده باشیم و توانایی‌های خود را بیش‌ازاندازه تصور نکرده باشیم. در این صورت ممکن است خود را باهوش‌تر از وارن بافت یا جورجی شوارتز بدانیم!

توصیه:

دست از پیش‌بینی (برای برخی‌ها پیشگویی!) بازار بردارید، در عوض سعی کنید خود را ازنظر مالی و ذهنی برای بدترین رویدادها آماده کنید. یادمان باشد بازار قابل پیش‌بینی نیست. برخی از اساتید معظم، نیز در حکم مفسر نتایج بازی فوتبال، بعد از به صدا درآمدن صوت پایان بازی هستند!

2- دسترسی به اطلاعات محرمانه

از “پیش‌بینی ” در بازار بورس که بگذریم، جستجو برای رانت اطلاعاتی هم از مواهب این بازار است. اساساً رانت اطلاعاتی به اطلاعات محرمانه‌ی تأثیرگذار بر یک سهم یا شاخص اطلاق می‌شود. معمولاً بخش عمده‌ی اخبار حیاتی یک شرکت، در اختیار امور مالی و حسابداری آن است. حال سؤال اینجاست: اگر کسی می‌توانست بارانت اطلاعاتی در بازار بورس، پول پارو کند، چرا حسابداران شرکت‌ها، میلیاردر نیستند!

سرمایه‌گذاران بزرگ کار خود را از اطلاعات بدیهی و عمومی آغاز نموده‌اند. آن‌ها از اطلاعات مالی که معمولاً به‌طور مجانی در اختیار عموم است برای تحلیل‌هایشان استفاده می‌کنند. وارن بافت بر این باور است که دسترسی به اطلاعات محرمانه هیچ کمکی به موفقیت در بازار بورس نمی‌کند!

وارن بافت: با اطلاعات محرمانه و یک‌میلیون دلار پول، به‌راحتی می‌توان در عرض یک سال ورشکست شد!

 فرض کنید به اطلاعاتی محرمانه مبنی بر رشد یک سهم یا شاخص، دسترسی داشته باشید. مطمئن هستم می‌دانید جهت قیمت‌ها را سطوح عرضه و تقاضا مشخص می‌کند؛ اما آیا می‌دانید عرضه و تقاضا کاملاً تابع رویکردهای احساسی جمع عظیمی از سهامداران است که در هیچ قاب منطقی مدل نمی‌شود!

توصیه:

بازار مطلقاً قابل پیش‌بینی نیست، اما نگران نباشید چون نیازی به پیش‌بینی ندارید! به‌جای پیش‌بینی تلاش کنید تفکر دودویی خود را با این بازی احتمالات، هماهنگ کنید. نتایج معاملات شما به‌صورت منفرد شاید تصادفی باشد اما با رعایت نسبت بازگشت مالی می‌توان درنهایت برنده بود.

3- انجام ریسک‌های بزرگ در بازار بورس

در نگاه عوام موفقیت از مسیر انجام ریسک‌های بزرگ، حاصل می‌شود. مردم تصور می‌کنند کارآفرینان موفق افرادی بودند که فقط ریسک کردند. درحالی‌که آن‌ها ابتدا به چهارمیخه کردن و استحکام ستون‌های مالی خود فکر کرده‌اند و سپس ریسک‌های کاملاً منطقی و حساب‌شده انجام داده‌اند.

بزرگان بازارهای مالی تمام تلاش خود را در جهت اجتناب از ریسک به‌کاربرده‌اند. آن‌ها معتقدند اجتناب از ریسک، مهم‌ترین اصل برای افزایش دارایی در بازار بورس است.

بررسی کارنامه حرفه‌ای‌های بازار بورس، حکایت از آن دارد که آن‌ها سودهای ناچیزی را در مقاطع سالیانه کسب می‌کنند. آیا می‌دانید علت سود پایین آن‌ها چیست؟ مطمئناً، کاهش ریسک است. درواقع ریسک و بازدهی رابطه‌ی مستقیم دارند. با افزایش ریسک، بازدهی در بازار بورس، افزایش می‌یابد و بالعکس.

وارن بافت، فرزانه‌ی شهر اوماها از ایالت نبراسکای آمریکا با نرخ متوسط بازده سالیانه کمتر از 25% به ثروت کلان دست پیدا کرد. اگر به دنبال علتِ آن هستید کافی است با یک قانون ساده‌ی ریاضی به نام بهره‌ی مرکب (مشاهده‌ی ویدیو) آشنا شوید.

4- سبک تحلیلی خاص!

همین‌الان می‌توانم حدس بزنم با دیدن عنوان این مطلب تعجب کرده باشید. تعجب از این بابت که همه‌ی ما به دنبال پیدا کردن جام مقدس در بازار بورس هستیم. ذهن ما از کودکی به‌گونه‌ای تربیت‌شده است که پیچیدگی را یک مزیت فرض می‌کند. ازنظر پیش‌فرض‌های ذهنی ما، یک روش پیچیده‌ی بازاریابی، فروش بیشتری ایجاد می‌کند تا چند تکنیک ساده! ما در سخنرانی‌های افراد به دنبال شنیدن یک راز بزرگ هستیم تا شنیدن مطالب بدیهی! اما متأسفانه این سناریوی ذهنی ما در بازار بورس جواب نمی‌دهد.

اغلب افراد به دنبال تکنیک‌های منحصربه‌فرد یا تئوری‌های تحلیلی پیچیده هستند. ناگفته پیداست با همین پیش‌فرض نیز دکان کاسبی عده‌ای نیز گرم است. منظورم برخی از اساتیدی است که خودشان الفبای بورس را به‌درستی نمی‌دانند، درحالی‌که آن‌ها را آموزش می‌دهند.

موتزارت (آهنگساز اتریشی) می‌گوید: نبوغ، در سادگی نهفته است.

توصیه:

یادمان باشد در این بازار، دانایی لزوماً توانایی نیست! یادگیری تئوری‌های محض تکنیکی، هیچ کمکی به موفقیت ما نخواهد کرد. اگر سره سوزنی نسبت به این ادعا شک دارید کافی است لینک این مطلب را یادداشت کنید و دو سال دیگر مجدداً به آن رجوع کنید! چه‌بسا ابزارهای پیچیده‌ی معاملاتی بوده‌اند که سرمایه‌گذاران آن‌ها را به ورطه‌ی ورشکستگانِ بازار بورس پیوند داده‌اند.

5- نداشتن سیستم معاملاتی

بیایید فرض کنیم بامطالعه‌ی دائم، تمام تئوری‌های تحلیل تکنیکال و بنیادی را هم از برشده‌ایم. بدون شک باید بتوانیم این دانسته‌ها را در عمل به کار بگیریم؛ بنابراین باید آن‌ها را تبدیل به یک استراتژی معاملاتی کنیم. بماند که خیلی‌ها، فرسنگ‌ها تا ساخت یک استراتژی معاملاتی فاصله‌دارند، اما بیایید فرض کنیم هم‌اکنون چهارچوب مشخصی برای خریدوفروش دارید. آیا از اهمیت برخورداری از سیستم معاملاتی جامع آگاهی دارید!؟ اشتباه نکنید استراتژی معاملاتی خود بخشی از یک سیستم معاملاتی است!

موفقیت در معامله‌گری شامل یک هرم سه‌ضلعی است. در هرکدام از رأس‌های این هرم، یک اصل برای موفقیت نهفته است. یک سیستم معاملاتی شامل: تکنیک (Method)، مدیریت سرمایه (Money) و روانشناسی در بازار (Mind) است. اگر می‌خواهید بدانید کدام‌یک از این سه اصل، نقش بیشتری برای موفقیت ما در بازار بورس ایفا می‌کند، کافی است این ویدیو  را ببینید!

توصیه:

به‌جای دست‌وپا زدن در ابزارها و شرکت در کلاس‌های تئوری محض! سعی کنید با ابزارهای ساده برای خود یک استراتژی معاملاتی خلق کنید. پس‌ازآن باید بدانید که موفقیت استراتژی شما، در عمل منوط به رعایت اصول مدیریت سرمایه در بازار است.

نداشتن چهارچوب مشخص، ازجمله‌ی بدترین آفت‌هایی است که درگیر سرمایه‌گذاران بازار بورس است. یادمان باشد پای بندی به اصول و قوانین یک استراتژی، از هر چیز دیگر مهم‌تر است. اینجاست که مبحث روانشناسی معامله‌گری، خودش را نشان می‌دهد.

یکی از بهترین منابع فارسی در حوزه‌ی روانشناسی در بازار بورس، کتاب معامله‌گر منظم و کتاب معامله در زون نوشته‌ی مارک داگلاس است.

6- مرغ همسایه غاز است!

حدس می‌زنم بدانید از چه چیزی با شما سخن می‌گویم! همان تفکرات سنتی ما که باعث می‌شود تصور کنیم بقیه از ما بیشتر می‌دانند. آنچه در عمل اتفاق می‌افتد صرف پول‌های بی‌زبان برای گرفتن مشاوره از افرادی که تصور می‌کنیم در بازار بورس از ما آگاه‌تر هستند.

البته منظور من همه‌ی مشاوران نیستند. مشاوران اقتصادی خوبی در بازار بورس وجود دارند که واقعاً در حکم فرشته‌ی نجات برای سرمایه شما هستند. مخصوصاً مدیران عزیزی که در صندوق‌های سرمایه‌گذاری  مشغول هستند و یا سبد گردانی انجام می‌دهند.

روی صحبتم با افرادی است که خودشان جرئت معامله بر روی سرمایه خود را ندارند آن‌وقت به دیگران مشاوره می‌دهند. بد از بدتر اینکه ما فکر می‌کنیم مرغ همسایه غاز است!

توصیه:

ممکن است نتوانیم بازار را پیش‌بینی کنیم. در این لحظه تصور می‌کنیم اشخاص دیگری هستند که بتوانند این کار را انجام دهند. یادمان باشد اولین سند برای صلاحیت در چنین مشاوره‌هایی، کارنامه‌ی عملی طرف مقابل است!

7- دانایی در بازار بورس توانایی است!

دقیقاً راز کسب پول‌های هنگفت در برخی از شرکت‌های آموزشی همین پیش‌فرض است! دانش بیشتر برابر است با موفقیت بیشتر! آن‌ها می‌دانند که ما از کوچکی با این باور بزرگ‌شده‌ایم. درصورتی‌که حجم انبوه اطلاعات در این بازار فقط به گیج‌تر شدن شما کمک می‌کند. امواج الیوت، تحلیل هارمونیک، تحلیل زمانی و هزار دوره‌ی تکنیکی دیگر که حتی متولیان آن‌ها را هم ثروتمند نکرد. آن‌وقت برخی‌ها شده‌اند کاسه‌ی داغ‌تر از آش! البته تا امثال من و شما پیچیدگی را برتری فرض می‌کنیم، کاسه همان کاسه است و آش همان آش!

اگر ذره‌ای نسبت به این ادعا که دانایی توانایی نیست (!) شک دارید توصیه می‌کنم در اسرع وقت کتاب تحلیل تکنیکال، بنیادی یا ذهنی نوشته‌ی مارک داگلاس را پنج بار پشت سر هم مطالعه کنید!

هیچ رازی در این بازار وجود ندارد. بزرگ‌ترین راز آن است که هیچ رازی در کار نیست. فراگیری یک دوره‌ی تحلیلی پیچیده یا یک سبک تحلیلی خاص (!) به‌هیچ‌وجه نمی‌تواند احتمال برد ما را در بازار بورس افزایش دهد. برای اثبات این ادعا: اگر یک سبک تحلیلی، حتی اندکی نسبت به سبک دیگر برتری داشت، الآن این‌همه تئوری تحلیلی در بازار وجود نداشت. عمل کردن به چند ابزار تکنیکی بسیار بهتر از درگیر کردن خودمان در انبوهی از تئوری‌های پیچیده است.

به قول سلمان امین نویسنده‌ی کتاب بورس باز ، هنر ما در بازار بورس این است که از دانایی پلی بسازیم به‌سوی توانایی…

سخن نویسنده

اگر تا سخنِ نویسنده پیش‌آمده‌اید به شما تبریک می‌گویم، چون عده‌ی زیادی ابتدای مقاله با زیر سؤال رفتن واژه‌ی مقدس “پیش‌بینی ” از ادامه‌ی این نوشتار، انصراف داده‌اند! البته حدس می‌زنم علت آن را تا حدودی بدانم. آن‌ها به‌واسطه‌ی اطلاعاتی که تا به الآن به خورد آن‌ها داده‌شده است و جهت‌گیری تأییدی که دارند مبتلابه پدیده‌ی انگار گرایی در بازار بورس شده‌اند…