جعبه پاندورا و معامله گری بازارهای مالی

در افسانه های یونانی جعبه ای جادویی وجود دارد بنام جعبه پاندورا؛ این جعبه یک شیشه بزرگ بود که به پاندورا داده شد که حاوی تمامی شرارت های روی زمین بود. پاندورا در شیشه را باز کرد و کلیه شیاطین از آن بیرون آمدند و وقتی که در شیشه را بست، فقط امید در شیشه باقی مانده بود.

امروه عبارت «در جعبه پاندورا را باز کن» زیاد در ادبیات لاتین استفاده می شود. این عبارت به معنی انجام کاریست که ممکن است بی اهمیت یا کوچک به نظر بیاید اما در واقع، همان کار به ظاهر بی اهمیت، عواقب منفی بسیار شدید و عمیقی از خود به جای خواهد گذاشت. حال، ما چطور می توانیم از استعاره جعبه پاندورا در معاملاتمان استفاده کنیم؟

پاندورا در معامله گری

گاهی اوقات، اقدام یا حتی یک تفکر یا ایده ای که نسبت به معامله در بازار داریم به نظرمان کوچک و بی اهمیت می آیند اما در عمل، می توانند فاجعه به بار آورند. آیا تا به حال برایتان پیش آمده که با پیروی از نقشه معاملاتی تان، نتایج خوبی حاصل کنید، متمرکز باشید، اما ناگهان، معامله ای که خودتان هم می دانستید نتیجه خوبی ندارد را انجام دهید و همان یک معامله، شما را از مسیر اصلی تان دور کرده و کنترل امور را از دستتان خارج کرده باشد؟

حقیقتی وجود دارد و آن اینکه من و شما در معامله گری، مدام در حال مبارزه با وسوسه ی افزایش تعداد معاملات، پذیرش ریسک بیش از حد، اتخاذ تصمیمات اشتباه و گوش دادن به راهنمایی های اشتباه هستیم و فقط یک قدم اشتباه کافیست تا تمامی نتایج تلاش هایتان در طی ماه ها یا شاید سال ها را به باد دهد.

به زبان ساده تر، ما معامله گران هر روز با احتمال عواقب فاجعه بار باز کردن جعبه ی پاندورای «اشتباهات معامله گری» مواجهیم و دست و البته پنجه نرم می کنیم.

همانطور که افسانه یونانی می گوید، وقتی که در جعبه پاندورا باز شد، تمامی شیاطین آزاد شدند و تنها امید در جعبه باقی ماند. این مساله در معاملات هم صادق است. وقتی که از نقشه معاملاتی و استراتژی معاملاتی تان فاصله می گیرید، در مسیر وسوسه می افتید که اغلب منجر به اشتباهات معاملاتی بد و بدتری می شوند. این مسیر البته تا صفر کردن سرمایه معاملاتیتان ادامه خواهند داشت؛ در چنین شرایطی، فقط با امید به کسب پول، به معاملات ادامه می دهید. بهترین راه برای کسب موفقیت در معامله گری، اینست که مطمئن شوید هیچ وقت در جعبه پاندورا را باز نخواهید کرد؛ اولین قدم، شناخت تمامی راه هاییست که ممکن است به صورت تصادفی و ناآگاهانه، در این جعبه را باز کنند. در ادامه به چند مورد از این اشتباهات اشاره خواهیم کرد.

بیش از حد معامله کردن

بیش از حد معامله کردن (یا به انگلیسی Overtrading) به صورت مداوم، در تاریکی، در کمین تمامی معامله گران است و منتظر است تا ما را از مسیر معامله گری صحیح و سعادتمندانه دور کند. من خودم شخصا وجود این دام روانشناختی را لحظه به لحظه حس می کنم.

شاید بتوان گفت بیش از حد معامله کردن، سریع تر از هر اشتباه معاملاتی دیگری، بتواند منجر به عظیم شدن بَهمن اشتباهات معاملاتی شود. شما معامله ای می زنید که از قبل می دانستید با ملاک ها و استاندارد های برنامه معاملاتی تان همخوانی ندارد و کم کم حسابتان…بوم؛ شما در جعبه پاندورا را باز کرده اید.

شاید هم بتوانید آن معامله اشتباه را نادیده بگیرید و مجدد، به رعایت انضباط معاملاتی تان برگردید؛ اما تجربه به من نشان داده، اغلب افراد در این برگشت، موفق نمی شوند. در این مرحله، احساس افسوس و حسرت شکل می گیرد که بعد ها منجر به خشم و عصبانیت می گردد؛ سپس، شما در یک حرکت ناگهانی، تصمیم می گیرید پولی که در آن معامله اشتباه از دست داده بودید را از بازار پس بگیرید. در این نقطه، چرخه، کامل شده است و هر چه بیشتر در جهت رفع اشتباهات قبلی تان به وسیله انجام معاملات بیشتر و بیشتر تلاش کنید، احتمال از دست دادن پولتان را بیشتر و بیشتر می کنید.

شاید دوستی «نکته» ای در بازار را با شما در میان گذاشته باشد، اما شما می دانید که آن نکته، با روش معاملاتی شما نمی خواند، اما در هر صورت، تصمیم می گیرید آن را امتحان کنید. نتیجه، چیزی جز ضرر نیست: حال، شما عصبانی هستید زیرا از قبل می دانستید که نباید آن معامله را انجام می دادید؛ هم پولتان را از دست داده اید و هم نظم و انضباط شخصی تان را زیر پا گذاشته اید. این مساله، ضرر های دیگری به بار می آورد و کم کم کنترل امور را از دستان شما خارج می کند. یک بار سرپیچی از نقشه معاملاتی تان، می تواند چنین دردسری برایتان ایجاد کند؛ با همین یک اشتباه، در جعبه پاندورا را باز کرده اید.

پذیرش ریسک بیش از حد

پذیرش ریسک بیش از حد در معاملات، بیش از آستانه تحملتان، یکی دیگر از راه هایی است که منجر به باز شدن در جعبه پاندورای اشتباهات معاملاتی می شود. به نظر شما، چه راه بهتری در مقایسه با «شرط بندی های بزرگ» وجود دارد که بتواند احساسات معامله گر را به شدت درگیر کند؟

این کار فکر شما را به طور دائم به خود مشغول می کند و منجر می شود در زمان های اشتباه، از بازار خارج شوید. از طرف دیگر، صرف نظر از اینکه شما در آن معامله سود کنید یا ضرر بدهید، شما در جعبه پاندورا را باز کرده اید.

اگر ضرر کنید، شما از اینکه پولی بیشتر از میزان تحملتان را از دست داده اید، احساس بدی خواهید داشت. بنابراین، احتمالا، مجددا سراغ بازار می روید و سعی می کنید تا از طریق معامله ای اشتباه یا معامله ای که با ملاک های شما همخوانی ندارد، آن پول را از بازار پس بگیرید؛ نتیجه، چیزی جز ضرر بیشتر شما نخواهد بود. اگر سود کنید، احتمالا روی ابرها خواهید بود و باز هم ریسک های بیشتری را می پذیرید تا وقتی که پولتان را از دست بدهید؛ در نهایت امر، شما مجدد سعی می کنید تا پولی که از دست داده اید را از حلقوم بازار بیرون بکشید. درست متوجه شدید، شما وارد دور باطلی شدید که انتهایش نابودی سرمایتان است!

فکر کنم متوجه شده اید که چطور یک قدم اشتباه، چه بیش از حد معامله زدن و چه بیش از حد ریسک پذیرفتن، می توانم تاثیر گلوله برفی وار اشتباهات معاملاتی را فعال کند؛ این اشتباهات رفته رفته، بد و بدتر می شوند و موجودی حساب معاملاتی تان را صفر می کنند.

گلوله برفی اثری روانشناختی است… چیزی شبیه به اثر مرکب، حتما این ویدیو را در مورد گلوله برفی (snowball) ببینید.

در ادامه، مواردی دیگری که می توانند منجر به باز شدن در جعبه پاندورای اشتباهات معاملاتی شوند، را بیان خواهیم کرد:

• شما با همسر یا دوستتان دعوا کرده اید یا یکی از عزیزانتان را از دست داده اید (در هر صورت، به لحاظ احساسی، آشفته اید) و کنترل احساساتتان را از دست داده اید؛ برای اینکه فکرتان را از آن اتفاقات دور کنید، مثلا سراغ بازار آتی سکه می آیید؛ معامله ای احمقانه می زنید و ضرر می کنید؛ در جعبه را باز کردید. به عبارت دیگر، شما برای اینکه بتوانید با نظم و ثبات معامله کنید، به لحاظ روحی، باید در شرایط خوب یا دست کم، نرمال قرار داشته باشید.
• معامله از طریق تلفن هم یکی دیگر از مواردی است که منجر به باز شدن در جعبه می شود. در نگاه اول، شاید بگویید این روش که خطری ندارد اما به نظر من، این راه، خیلی سریع در جعبه را باز خواهد کرد. در صفحه گوشی تلفنتان، چارت ها کوچک تر و فشرده تر هستند و شما نمی توانید به آن وضوحی که در صفحه مانیتورتان وجود داشت، الگو های قیمتی را ببینید و تشخیص دهید. این کار بسیار خطرناک است. معامله گری از طریق تلفن به راحتی شما را به سوی بیش از حد معامله زدن سوق می دهد زیرا شما، هر جا که باشید، به طور مداوم در معرض وسوسه نگاه کردن به گوشی تان هستید. بیشتر بخوانید: ویژگی معاملات بخر و رهاکن
• در آخر، آیا می خواهید به سرعت و به آسانی در جعبه پاندورا را باز کنید؟ قبل از اینکه خواندن چارت های قیمتی یا تعیین استراتژی و برنامه معاملاتی تان را بیاموزید، با پول واقعی، دست به معامله بزنید. معامله کردن در ظاهر، کاری آسان و راحت است اما برای اینکه بتوانید به نتایج قابل قبول و مستمری برسید، به آموزش صحیح، تجربه و زمان نیاز دارید.

چطور در جعبه پاندورا را بسته نگه داریم؟

مهم ترین کاری که باید انجام دهید، اینست که مطمئن شوید اشتباهاتی که در بالا بدان اشاره شد را انجام نمی دهید. برای این کار:

• آن قدر در بازار بمانید تا پیروز شوید

شما باید به معامله گری به چشم بازی نگاه کنید چرا که در حقیقت، چیزی جز این نیست! تنها قوی ترین معامله گر می تواند در دنیای معامله گری باقی بماند؛ اگر خواهان بقایید، برنامه ریزی کنید و از آن محافظت کنید.

یکی از بزرگ ترین اشتباهات معامله گران تازه کار و از جمله خودم در اوایل، اینست که به طور صحیح، ریسک سرمایه شان را مدیریت نمی کنند. آنها همه سرمایه شان را وارد معاملات می کنند و وقتی که یک سیگنال با احتمال برد بالا می یابند، پول بسیار اندکی در دست دارند تا از آن فرصت بهره مند شوند. اگر می خواهید پیروز شوید یا صرفا در دنیای معاملات، باقی بمانید، باید در ابتدای امر، در موقعیت هایی با اندازه کوچکتر وارد شوید تا بتوانید سرمایه تان را به مدت زمان کافی حفظ کنید تا دقیقا، بفهمید که دارید چه می کنید. فقط زمانی که به طور کامل، بر استراتژی معاملاتی تان مسلط شدید، می توانید اندازه موقعیت هایتان را بیشتر کنید. یادتان باشد که معامله گری، دوی ماراتن است و نه دوی سرعت.

• قبل از اینکه بدوید، راه رفتن را یاد بگیرید

همانطور که قبلا هم اشاره کردم، معامله گرانی که قبل از یادگیری، با پول واقعی دست به معامله می زنند، اغلب در جعبه پاندورای اشتباهات معامله گری را باز می کنند. از کجا بدانید که برای ترید با پول واقعی آماده اید؟ خب؛ این مساله در افراد و معامله گران مختلف، متفاوت است. اما شما باید ابتدا، به درک صحیحی از حرکت قیمت ها و نحوه خواندن چارت ها و معاملات و نیز روانشناسی معامله گر و مدیریت پول رسیده باشید. در نتیجه، به آموزش صحیح نیاز دارید تا این موارد را به صورت اصولی بیاموزید. شک نکنید اگر بخواهید این مسیر را با آزمون و خطا بروید در نهایت میلیون ها توان پول بی زبان را با هزاران ساعت زمان هدر خواهید داد!

به دنبال یک شبه پولدار شدن نباشید؛ چنین چیزی پیش نخواهد آمد. هم و غمتان را معطوف به یادگیری اصول معاملات و استفاده تدریجی دانسته هایتان در عمل کنید؛ با قدم های کوچک شروع کنید تا بتوانید تجربه و اعتماد به نفس بیشتری به دست بیاورید و کم کم، اندازه موقعیت هایتان را بیشتر کنید.

• افراط در هر چیزی سرمایه تان را به باد خواهد داد

می خواهید در بازار، همچون یک قمار باز، معامله کنید یا مایلید همچون تریدری ماهر، آرام و هدفمند به پیش بروید؟ فکر می کنم شما هم مورد دوم را می پسندید؛ اگر این طور است، به من گوش کنید. شما در بازار نمی توانید هر هفته یا ماه، تعداد زیادی سیگنال با احتمال سود بالا پیدا کنید چرا که این سیگنال ها آن قدر ها که فکر می کنید، به کثرت پیدا نمی شوند. اگر این طور بود که همه ثروتمند شده بودند!

به هر حال، دلیلی وجود دارد که افراد کمی می توانند به طور مستمر از بازار سود کسب کنند؛ چرا که اکثر افراد از صبر و انضباط شخصی کافی برخوردار نیستند و نمی توانند وقتی که معاملات بازار، ارزش ریسک سرمایه شان را ندارد، بدون انجام هیچ کاری، صرفا ناظر باشند. و این کار، دقیقا، همان کاریست که شما باید انجام دهید. همچنین، اکثر افراد آموزش کافی ندیده اند تا بتوانند موقعیت های با احتمال برد بالا را شناسایی کنند. بنابراین، مطمین شوید که  اطلاعاتتان درباره استراتژی معاملاتی و خواندن چارت های معاملاتی کافیست و می دانید که چه وقت باید دست به معامله بزنید و چه زمانی، هیچ کاری در بازار نکنید.

• اگر با آتش بازی می کنید، می سوزید!

آیا پولتان را دوست دارید؟ سوال احمقانه ایست، درسته؟ خب؛ بسیاری از افراد طوری معامله می زنند که انگار از پولشان متنفرند؛ که واقعا هم خنده دار و احمقانه است؛ بله؟

اگر شما در هر معامله، ریسکی بیش از آنچه می توانید تحمل کنید، می پذیرید، در واقع طوری رفتار می کنید که انگار پولتان را دوست ندارید. یا بجای متنوع سازی اصولی، دست به حرکات انتحاری میزنید و تک سهم می شوید! حال از کجا بدانید که تحمل ضررتان چقدر است؟ خب؛ شما هم می توانید آن را به لحاظ ریاضی محاسبه کنید و این پارامترها را از دل معاملاتتان بیرون بکشید.

آیا پس از از دست دادن مقدار مشخصی از پولتان،  باز هم شب راحت می توانید بخوابید؟ اگر این طور است، میزان ریسکی که پذیرفته اید، معقول است. با این حال، در صورتی که ذهنتان به طرق مختلف، درگیر معاملاتتان است، بدانید که حد ضررتان بیش از تحملتان است و باید اندازه موقعیتتان را کاهش دهید.

• برنامه ریزی کردن و پیش بینی کردن را بیاموزید

بهترین راه برای جلوگیری از باز کردن جعبه پاندورا توسط خود معاملاتی آتی تان، اینست که پیش بینی کردن معاملات را بیاموزید. شما باید یک برنامه معاملاتی بر اساس پیش بینی، به جای واکنش نشان دادن به رفتارهای بازار، برای خودتان آماده کنید.

رویکرد شما در قبال بازار باید آموزش کافی درباره تحلیل تکنیکال باشد تا بتوانید بازار را همانند یک کتاب بخوانید و آن بخش هایی از چارت که مایل به انجام معامله در آنها هستید (نقاط ورود و خروجتان) را قبل از اینکه بازار به آن ها برسد، تشخیص دهید. سپس، اگر بازار با آن نقاطی که شما پیش بینی کرده بودید رسید و سیگنال مناسب را تشکیل داد، شما باید درجا، معامله را انجام بدهید؛ اکنون، وقت فکر کردن نیست؛ وقت عمل است. شما باید پیش از این نقطه، پیش بینی ها و برنامه ریزی هایتان را انجام داده باشید! همان نکات بسیار مهمی که در وبینار استراتژی معاملاتی بدان اشاره نمودم…

• یک برنامه معاملاتی داشته باشید

در انتها، شاید ابزار نهایی برای بسته نگه داشتن در جعبه پاندورا، داشتن یک برنامه معاملاتی خوب باشد. شما به برنامه ای نیاز دارید که بتوانید به آن، و نه احساساتتان، تکیه کنید و شما را راهنمایی کند. انسان، ممکن الخطاست اما توانایی ما در پیش بینی آینده می تواند از ما محافظت کند. ما با برنامه ریزی روش و رویکردمان می توانیم احتمال بروز بسیاری از خطاها را کم کنیم.

همچنین، برنامه معاملاتی، پاسخگویی و مسئولیت پذیری به همراه می آورد. معامله گری، تلاشی فردی و منزوی کننده است. با اینکه خیلی خوب است که رییسی نداریم که مدام به ما بگوید چه بکن و چه نکن، اما، شمشیری دولبه است.

چه چیزی جلوی شما را در برابر بیش از حد معامله زدن یا بیش از حد ریسک پذیرفتن می گیرد؟ فقط و فقط خودتان هستید و وقتی که به صورت مداوم، در معرض وسوسه های مختلف قرار دارید، نمی توانید ۱۰۰٪ به خودتان اعتماد کنید. تنها کاری که از دستتان بر می آید، تعریف و آماده سازی یک برنامه معاملاتی و متعهد ماندن به انجام و اجرای آن است.

کلید انجام این کار هم رعایت انضباط و نظم، حفظ رویه و مسئولیت پذیر ماندن است. شما باید این موارد را در تمامی ابعاد معاملاتی تان پیاده کنید زیرا اگر به هر دلیلی، در هر نقطه ای، از مسیر درست خارج شوید، در واقع، در جعبه پاندورا را باز کرده اید.

نتیجه گیری

در این مقاله، سعی کردم راه هایی را برای بسته نگه داشتن جعبه پاندورا با شما در میان بگذارم تا بتوانید برای زمان طولانی در این آشفته بازارِ دوام بیاورید و در نهایت، برنده شوید. اما اگر اصول پایه کار را ندانید، نمی توانید در این مسیر موفق شوید. اجازه ندهید که غرور و عدم صبوری تان حساب معاملاتی تان را صفر کرده و شانس موفقیتتان را به باد دهد. امیدوارم مطالعه این مقاله طولانی کلافه تان نکرده باشد…