ثروتی فراتر از پول
کلمه ثروت در گفتگوی روزمره بسیار استفاده می‌شود. اما تا چه میزان با مفهوم ثروت آشنایی دارید؟ آیا پول داشتن به معنای ثروت داشتن است؟ یا به‌عبارتی‌دیگر فقط افرادی که پول و یا دارایی‌هایی که ارزش آنها با معیار پول سنجیده می‌شود دارای ثروت هستند؟
آیا می‌دانید در علم روان‌شناسی مبحثی با عنوان “روان‌شناسی ثروت” وجود دارد؟
حقیقت این است که اکثر افراد علی‌رغم آنکه کلمه ثروت را زیاد بکار می‌برند یا به داشتن ثروت فکر می‌کنند و برای به‌دست‌آوردن ثروت تلاش می‌کنند ولی از ثروت تعریف درستی ندارند و به‌درستی با مفهوم ثروت آشنا نیستند.
در اینجا علاوه بر تعریف لغت ثروت به دنبال مفهوم ثروت و درک درستی از آن هستیم. زیرا وقتی نسبت به هر مفهومی شناخت و درک صحیحی داشته باشیم آنگاه با وسعت دیدی که در شناخت نسبت به آن مفهوم یافته‌ایم می‌توانیم تصمیمات صحیح‌تری بگیریم.
تعریف ثروت
اگر از افراد متعدد بپرسید، “تعریف ثروت چیست؟” احتمالاً جواب‌های متفاوتی دریافت خواهید کرد!
افرادی ممکن است ثروت را با معیار پول و دارایی که هر فرد ممکن است داشته باشد تعریف کنند. البته در چنین حالتی هر فردی یک میزان از پول و دارایی را به معنای ثروت می داند. فردی داشتن 100 میلیون تومان، دیگری یک میلیارد تومان را نشانه ای از ثروت می داند. بطور کلی ثروت را از دید میزان داشتن پول تعریف خواهند کرد.
افرادی دیگری داشتن املاک، طلا، ارز و مواردی از این دست را نشانه هایی از ثروت می دانند.
احتمالاً اکثر افراد در خصوص تعریف ثروت به مصادیق آن اشاره خواهند کرد. یعنی به مفهوم ثروت نمی پردازند بلکه به مصادیق ثروت که همان دارایی هایی است که نشانه هایی از ثروت هست اشاره می کنند. و کمتر ممکن است به مفهوم آن پرداخته شود.
آقای رابرت کیوساکی (Robert Kiyosaki) در یک از کتابهایش با عنوان “شانس دوم : برای پول تان، زندگی تان و این دنیا” (Second Chance : For Your Money, Your life, and Our World )
ثروت را به شکلی مفهومی و قابل درک اینطور تعریف می کند:
«ثروت یعنی، شما اگر کار نکنید تا کی می‌توانید دوام بیاورید…»
این تعریف به‌خوبی مفهوم ثروت را در یک جمله کوتاه بیان کرده است. شاید به لحاظ قواعد “تعریف” اشکال داشته باشد ولی به‌خوبی بافهم و درک افراد ارتباط برقرار می‌کند.
این تعریف به این معنا است که شما در هر وضعیت مالی که هستید. اگر از فردا کار نکنید تا چه مدت می‌توانید خود را در همین وضعیت مالی حفظ کنید.
در واقع اگر جریان مالی تحت عنوان درآمد نداشته باشید، تا چه زمانی دارایی‌های شما پشتوانه مالی شما هستند. به شکلی که در هر سطح از زندگی هستید، وضعیت خود را به لحاظ مالی حفظ کنید.
دارایی و انواع آن
در کنار مفهوم ثروت، مفهوم دیگری با عنوان دارایی (Assets) مطرح می‌شود.
دارایی‌ها به دودسته تقسیم می‌شوند:
- دارایی‌های واقعی، مانند جواهرات، طلا، سکه، زمین، ماشین‌آلات، کارخانه و امثال اینها و همچنین کالاهای مصرفی بادوام مانند لوازم‌خانگی
- دارایی‌های مالی مانند پول، سهام، اوراق قرضه، اوراق مشارکت
درصورتی‌که ارزش کل دارایی‌های متعلق به شخص را با درنظرگرفتن ارزش کل بازار دارایی‌ها اندازه‌گیری کنید و سپس کلیه بدهی‌ها را از آن کم کنید آنگاه میزان دارایی خالص شخص به دست می‌آید.
بدهی‌ها – ارزش دارایی‌ها= دارایی‌های خالص
چنانچه کاملاً مادی به تعریف ثروت بپردازیم، ثروت از تمام دارایی‌های واقعی تشکیل می‌شود که تحت کنترل شخص است. به بیانی ساده دارایی خالص همان ثروت است.
به طور معمول ثروت را در مورد کالاهای خاص بکار می‌بریم و عموماً کالاهایی که کمیاب هستند. در اینجا فرض را بر شرایط متعادل اقتصادی نهاده‌ایم. در بحران‌های اقتصادی ممکن است کالاهایی که به طور معمول فراوان و در دسترس همه است، کمیاب شود.
ثروت و کالاهای کمیاب
چرا مفهوم ثروت فقط در مورد کالاهای کمیاب اقتصادی به کار می‌رود؟
در جواب چنین سؤالی باید گفت، نکته در اینجاست که افراد برآوردی نسبی از ثروت دارند، یعنی همواره میزان ثروت خود را در مقایسه با دیگران ارزیابی می‌کنند و بر همین اساس کالاهایی که به‌وفور یافت می‌شود و رایگان در اختیار همه افراد است، هیچ زمینه‌ای برای مقایسه نسبی بین افراد فراهم نمی‌کند.
لازم است در همین‌جا به این نکته اشاره کنم در عصر حاضر ثروت صرفاً در حوزه مفاهیم مالی مطرح نبوده و در حوزه‌هایی مانند منابع انسانی نیز از آن به‌عنوان “سرمایه انسانی” نام‌برده می‌شود و آن را به‌عنوان گروهی از دارایی‌ها مطرح می‌کنند. در واقع می‌توان گفت بر اساس این دیدگاه ثروتمندترین کشورها، آنهایی هستند که دارای برترین نیروهای متخصص در زمینه‌های مختلف علمی و فن آوری هستند.
ولی آنچه در اینجا طرح موضوع می‌نمایم از جنبه‌های مالی می‌باشد که البته موردنظر عموم افراد است. زیرا به طور معمول وقتی صحبت از ثروت به میان می‌آید عموم افراد به مصادیقی همچون پول، طلا، املاک و مواردی ازاین‌دست که در بین عموم مردم مطرح است توجه دارند.
درجه مطلوبیت و بازدهی اجزای ثروت
هر یک از اجزای تشکیل‌دهنده ثروت (دارایی‌های واقعی، دارایی‌های مالی)، از درجه مطلوبیت و رضایت متفاوتی برخوردار است و این مطلوبیت بر اساس میزان بازده هر یک از آنها تبیین می‌شود.
بازدهی به معنای افزایش ارزش یا قیمت دارایی در طول زمان می‌باشد و البته می‌توان بازدهی منفی را هم برای دارایی در نظر گرفت که به معنای کاهش ارزش دارایی‌ها در طول زمان است.
در واقع هر یک از اجزای ثروت (دارایی‌ها) که بازده آن در طول زمانی مشخص، بیشتر و باثبات‌تر باشد از مطلوبیت بیشتری برخوردارتر است و البته دارنده آن ثروتمندتر می‌باشد.
پول به‌عنوان یکی از نشانه‌های ثروت
پول از اصلی‌ترین اجزای دارایی‌های مالی است. پول به دلیل آنکه ابزار خوبی برای انجام معاملات روزمره می‌باشد. تنها مطلوبیتی که برای دارنده آن دارد بازدهی ذهنی مثبتی است که در انجام معاملات برای دارنده آن فراهم می‌کند.
پول ابزاری بسیار راحت برای اندازه‌گیری و ارزیابی ثروت و ارزش کالاها در انجام معاملات است. به شکلی که برای ثروتمند بودن افراد از کلمه “پول‌دار” و برای افراد فقیر از کلمه “بی‌پول” استفاده می‌کنیم. پول به ما این امکان را می‌دهد که با جمع و تفریق کردن مقادیر آن، ارزش خالص را به‌عنوان معیاری برای ثروت فراهم کنیم. یادتان هست گفتم ” ارزش خالص (ثروت) برابر است با دارایی‌هایی که بدهی‌ها از آن کم کرده‌ایم”.
ولی نکته حائز اهمیت اینجا است که باتوجه‌به تورم موجود در کشورها پول از بازده حقیقی منفی برخوردار است. تجربه به من و شما نشان داده است ارزش پول با گذشت زمان همواره رو به کاهش است. در واقع افرادی که تنها دارایی مالی ایشان پول است ثروت ایشان در گذر زمان در حال کاهش است!
تا اینجا با مفهوم ثروت بیشتر آشنا شدیم و البته در حد نیاز برای پرداختن به مباحث بعدی، چنانچه بخواهیم به مفهوم ثروت از جنبه‌های مختلف بپردازیم باید صحبت از مثنوی هفتاد من کنیم.
مفهوم سرمایه
از مفهوم ثروت گفتم تا زمینه‌ای شود برای درک مفهوم بعدی یعنی سرمایه.
قصد ندارم که پیرامون مفهوم سرمایه بحث‌های پیچیده را مطرح کنم، بلکه قصد دارم به‌گونه‌ای ملموس در خصوص مفهوم سرمایه مواردی را مطرح کنم تا شما بتوانید به‌خوبی با آن ارتباط برقرار کنید.
دقت کرده‌اید زمانی که شخصی به شما می‌گوید قصد دارد کسب‌وکاری راه‌اندازی کند یا از طریقی اقدام به افزایش ثروت خود نماید از او می‌پرسید “چه میزان سرمایه برای آن کار تخصیص داده‌ای؟ ” چنانچه با تیزبینی به این سؤال دقت نماییم مفهوم کلمه سرمایه به‌درستی در آن نهان است.
سرمایه در علم مالی به دارایی گفته می‌شود که جهت تولید ثروت بیشتر یا ایجاد و توسعه یک کسب‌وکار جدید مورداستفاده قرار می‌گیرد.
به این معنا که آن بخش از ثروت ما عنوان سرمایه به خود می‌گیرد که قرار است برای تولید ثروت و یا توسعه کسب‌وکاری نقش‌آفرینی کند.
تفاوت دارایی، سرمایه و ثروت چیست؟
یکی از اشتباهات رایج آن است که این سه کلمه غالباً به‌جای یکدیگر به کار برده می‌شوند اما از نظر مفاهیم مالی و اقتصادی این سه کلمه با هم تفاوت دارند.
دارایی شامل تمامی آن مواردی می‌شود که در مالکیت فرد باشد و البته ممکن است هیچ ارزش‌آفرینی به همراه نداشته باشد. یعنی هر دارایی به منزله ثروت نیست.
برای مثال یک‌خانه کلنگی که غیر قابل‌استفاده باشد، صرفاً دارایی به‌حساب می‌آید زیرا هیچ‌گونه ارزش‌آفرینی به همراه ندارد. (بدون درنظرگرفتن شرایط تورمی فعلی)
اما اگر در شرایطی این خانه تعمیر شده به‌گونه‌ای که قابل سکونت باشد و بتوانیم آن را بفروشیم و از این طریق پول به دست آوریم، آنگاه تبدیل به ثروت می‌شود.
و زمانی که بتوانیم آن میزان پول را تبدیل به دارایی دیگری کنیم و کسب‌وکاری را توسعه دهیم، آنگاه سرمایه به‌حساب می‌آید.
نکته قابل‌توجه آنکه سرمایه بیشترین ارزش را خلق می‌کند و چنانچه به دنبال توسعه دارایی‌های خود هستیم باید این را بدانیم تنها تبدیل آن به سرمایه است که می‌تواند منجر به ارزش‌آفرینی شود.
لذا فهم این تفاوت‌ها می‌تواند کمک کند تا بتوانیم دارایی‌های خود را به سرمایه تبدیل کنیم تا از آنها استفاده بیشتری حاصل شود. در همین راستا باید با مفهوم دیگری با عنوان “سرمایه‌گذاری” آشنا شویم که به آن خواهیم پرداخت.
به دلیل قدرت سرمایه که گاهی می‌تواند آن‌قدر قدرتمند عمل کند که منافع عمومی را به خطر بیندازد. معمولاً قوانین وضع می‌گردد تا نحوه استفاده از سـرمایه را محدود کند و قدرت آن را کنترل نماید و منافع حاصل از آن را کاهش دهد و بهره‌مندی از منافع آن را متوجه همه افراد جامعه نماید.
برای مثال، قوانین مالیاتی از جمله قوانین محدودکننده سرمایه است وقتی شما دارایی را که از زمان خریدتان با افزایش ارزش مواجه بوده می‌فروشید، باید مالیات فروش آن را پرداخت کنید. این مالیات درعین‌حال که سرمایه را محدود و کنترل می‌نماید، عواید آن برای اهداف عمومی مورداستفاده قرار می‌گیرند.
مفهوم سرمایه‌گذاری
سرمایه‌گذاری به معنی اختصاص دادن پول برای چیزی با انتظار سود و منافع از آن در آینده است.
در علم اقتصاد، سرمایه‌گذاری یعنی خرید دارایی که در حال حاضر مصرف نمی‌شود اما در آینده فرد به آن نیاز پیدا خواهد کرد و آن دارایی برای او سودآور خواهد بود. این سود می تواند از ناحیه افزایش ارزش آن دارایی برای سرمایه گذار باشد.
در علم مالی، سرمایه‌گذاری معنای دیگری دارد. فرد یک دارایی مالی نظیر سهام را می‌خرد بر این اساس که پیش‌بینی می‌کند که آن دارایی مالی در آینده با افزایش قیمتی که خواهد داشت سودآور خواهد بود.
سرمایه که می‌توان آن را ثروت دانست دارایی است که برای تولید ثروت جدید مورد استفاده قرار می‌گیرد.
سرمایه‌گذاری همواره با ریسک همراه می‌باشد و اگر سرمایه‌گذاری پشتوانه تحلیلی درستی نداشته باشد ریسک آن سرمایه‌گذاری به‌مراتب بیشتر خواهد بود.
رابطه زمان و سرمایه‌گذاری
در سرمایه‌گذاری فاکتور زمان و ریسک بسیار اهمیت دارد.
زیرا بازدهی سرمایه‌گذاری به معنای افزایش ارزش یا قیمت، در طول زمان ارزیابی می‌شود.
و البته میزان بازدهی سرمایه‌گذاری تابعی از میزان ریسکی است که در سرمایه‌گذاری پذیرفته می‌شود. هرچه سرمایه‌گذاری با هدف بازدهی بیشتری صورت پذیرد، ریسک آن به‌مراتب بیشتر خواهد بود.
منظور از نقش زمان در ارزیابی سرمایه‌گذاری واضح است ولی ریسک مفهومی است که لازم است پیرامون آن و رابطه‌ای که با سرمایه‌گذاری دارد بیشتر توضیح دهیم.
مفهوم ریسک و بازده
تقریباً هیچ فعالیت و کوشش بشری نیست که با درجاتی از ریسک همراه نباشد، و البته برخی از این فعالیت‌ها با ریسک‌های بیشتری همراه هستند.
زمانی که شما تصمیم به مسافرت می‌گیرید و قرار است از شهری به شهر دیگر سفر کنید در راه ریسک‌هایی همچون خرابی خودرو، تصادف، تمام شدن سوخت، اشتباه رفتن مسیر و اتفاقاتی ازاین‌دست مواردی هستند که می‌توانند بر سفر شما تأثیر منفی گذاشته و نتایجی که از این سفر موردنظر شما است به دست نیاید.
البته شما برای جلوگیری از تأثیرات منفی این پیشامدها که تا حدودی قابل‌پیش‌بینی هستند تمهیداتی را می‌بینید. مانند همراه داشتن چرخ زاپاس، کنترل خودرو قبل از سفر، سوخت‌گیری در پمپ‌های مسیر سفر، رانندگی با احتیاط و اقداماتی ازاین‌دست که خطرات ناشی از ریسک سفر را کاهش می‌دهد و البته مواردی نیز هست که غیرقابل‌پیش‌بینی بوده و شما اقدام خاصی از قبل در خصوص آن نمی‌توانید انجام دهید، مانند جاری شدن سیل و ازبین‌رفتن بخشی از جاده که البته ممکن است منجر به متوقف شدن سفر شما شود.
در علم مالی ریسک رویدادهای غیرمنتظره‌ای است که بر ارزش بازدهی سرمایه‌گذاری تأثیر منفی می‌گذارد و منجر به تغییر در ارزش بازدهی مورد انتظار می‌شود.
در زمان سرمایه‌گذاری لازم است نسبت به ریسک‌های احتمالی که می‌تواند بر سرمایه‌گذاری تأثیر گذارند شناخت داشته باشیم. البته پاره‌ای از این ریسک‌ها توسط سرمایه‌گذار تا حدودی قابل‌پیش‌بینی بوده و می‌تواند برای آنها تمهیداتی را در نظر بگیرد که به این دسته از ریسک‌ها، ریسک “غیرسیستماتیک” می‌گویند، مانند تمهیدات راننده برای انجام سفر (چرخ زاپاس، کنترل خودرو قبل از سفر، سوخت‌گیری در پمپ‌های مسیر سفر، رانندگی با احتیاط و اقداماتی ازاین‌دست)
دسته دیگری از ریسک‌ها که بسیار کلان‌تر بوده و عموماً پیش‌بینی آنها امکان‌پذیر نیست و به طور معمول برنامه‌ریزی برای مقابله با آنها تقریباً امکان‌پذیر نیست، ریسک‌های “سیستماتیک ” هستند. مانند جاری شدن سیل در جاده و بسته شدن مسیر حرکت خودروها و از مصادیق آن در اقتصاد می‌توانیم از بروز جنگ، بلایای طبیعی رخدادهای کلان اقتصادی نام برد.
سرمایه‌گذار در سرمایه‌گذاری خود در مقابل میزان مشخصی از بازدهی که مطلوب او است لازم است میزانی از ریسک را بپذیرد. به این معنا که او حاضر است در صورت عدم موفقیت سرمایه‌گذاری به‌ازای چه میزان ازدست‌دادن سرمایه خود به بازده موردنظر برسد.
در هر سرمایه‌گذاری میزان مطلوبیت بازده نسبت به میزان ریسک آن سرمایه‌گذاری سنجیده می‌شود و عموماً سرمایه‌گذاری مطلوب و موردتوجه قرار می‌گیرد که میزان ریسک آن با بازده نسبت معقولی و منطقی داشته باشد.
که البته برای محاسبه آن روش‌هایی وجود دارد که در مبحث “تنوع‌بخشی در سرمایه‌گذاری” تا حدودی به آن خواهیم پرداخت.
تا اینجا سعی بر این بوده است تا با مفاهیمی که شاید تا الآن به‌درستی آنها را نمی‌شناختید و بعضاً آنها را اشتباه بکار می‌بردید بیشتر آشنا شوید و البته این شناخت بر روی رویکردهای ما در تصمیم‌گیری‌های آینده در حوزه مسائل مالی تأثیرگذار خواهد بود.
انواع سرمایه‌گذاری
سرمایه‌گذاری‌ها برحسب نقش سرمایه‌گذار در سرمایه‌گذاری خود، نحوه انجام آن، هدف و مدت‌زمان سرمایه‌گذاری، حوزه سرمایه‌گذاری و موارد دیگر دسته‌بندی‌های مختلفی دارند.
با توجه به میزان نقش‌آفرینی تصمیمات سرمایه‌گذار در سرمایه‌گذاری خود، سرمایه‌گذاری را به دودسته تقسیم‌بندی نمود.
- سرمایه‌گذاری مستقیم
- سرمایه‌گذاری غیرمستقیم
در روش “سرمایه‌گذاری مستقیم” سرمایه‌گذار مدیریت سرمایه‌گذاری را خود به عهده می‌گیرد در چنین شرایطی لازم است سرمایه‌گذار از دانش کافی در خصوص سرمایه‌گذاری خود برخوردار باشد. چنین سرمایه‌گذاری‌ای از ریسک بالایی برخوردار است و عدم اشراف سرمایه‌گذار بر عوامل تأثیرگذار بر سرمایه‌گذاری و نداشتن دانش کافی می‌تواند منجر به خسارات جبران‌ناپذیری برای سرمایه‌گذار شود.
از جمله روش‌های اقدام به “سرمایه‌گذاری مستقیم ” خرید سهام شرکت‌ها در بورس اوراق بهادار است. در چنین حالتی فرد باید دانش کافی در زمینه تحلیل تکنیکی و یا بنیادی شرکت‌ها داشته باشد تا بتواند در زمینه سرمایه‌گذاری خود تصمیمات درست بگیرد.
در روش “سرمایه‌گذاری غیرمستقیم” سرمایه‌گذار سرمایه خود را در اختیار فرد حقیقی و یا حقوقی قرار می‌دهد تا او بر اساس دانش خود اقدام به سرمایه‌گذاری کند و خود سرمایه‌گذار هیچ نقشی در تصمیمات واسطه سرمایه‌گذاری ندارد و صرفاً از عواید سرمایه‌گذاری خود منتفع می‌شود. افرادی که دارای دانش کافی در سرمایه‌گذاری نیستند، بهتر است از روش”سرمایه‌گذاری غیرمستقیم” استفاده کنند زیرا ریسک آن به‌مراتب کمتر از روش “سرمایه‌گذاری غیرمستقیم” می‌باشد.
از جمله روش‌های اقدام به “سرمایه‌گذاری غیرمستقیم ” خرید واحدهای صندوق‌های سرمایه‌گذاری در سهام می‌باشد. در این روش سرمایه‌گذار واحد صندوق‌های سرمایه‌گذاری را خریداری می‌کند که از تیم‌های متخصص تحلیل‌گر و آشنا به بازار سهام استفاده می‌کنند.
همچنین از جمله روش‌های “سرمایه‌گذاری غیرمستقیم” بستن قرارداد با مؤسسات سبدگردان می‌باشد. این مؤسسات با استفاده از متخصصین اقدام به تنظیم سبد دارایی منحصر به سرمایه‌گذار می‌نمایند و مدیریت سبد دارایی سرمایه‌گذار را به عهده می‌گیرند. در نتیجه ریسک سرمایه‌گذاری در چنین شرایطی برای سرمایه‌گذار پایین‌تر خواهد بود.
سرمایه‌گذاری بر اساس نوع دارای
نوعی دیگر از تقسیم‌بندی مربوط به ماهیت موضوع سرمایه‌گذاری می‌باشد.
- سرمایه‌گذاری بر روی دارایی‌های واقعی، مانند جواهرات، طلا، سکه، زمین، ماشین‌آلات، کارخانه و امثال اینها و همچنین کالاهای مصرفی بادوام مانند لوازم‌خانگی
- سرمایه‌گذاری بر روی دارایی‌های مالی مانند پول، سهام، انواع اوراق
تفاوت این دودسته ازآن‌جهت می‌باشد که گروه اول دارای ارزش ذاتی هستند به این معنا که ارزش آنها از منابع دیگری گرفته نمی‌شود. ولی ارزش گروه دوم مشتق شده از منابع دیگری است و ذاتاً ارزشمند نیستند.
سرمایه‌گذاری خوب
دلایل مختلفی وجود دارد که افراد تمایل به سرمایه‌گذاری دارند. همان گونه که گفتیم ماهیت وجودی شکل‌گیری مفهوم سرمایه و سرمایه‌گذاری ثروت‌آفرینی است و توسعه ثروت علاوه بر اینکه در جوامع انگیزه‌ای است که پیامد آن منجر به توسعه اقتصادی می‌شود پاسخ به دغدغه دیگری را نیز به همراه دارد و آن دغدغه کاهش ارزش دارایی است که منجر به کاهش ثروت می‌شود.
همواره یکی از اساسی‌ترین دغدغه‌های افراد که سرمایه‌گذاری در جهت رفع این دغدغه برای ایشان ایجاد انگیزه نموده است. دغدغه ازدست‌دادن ثروت و یا کاهش ارزش دارایی‌های ایشان بوده است.
اما سؤال اساسی برای اکثر افراد این است که سرمایه‌گذاری خوب چه سرمایه‌گذاری می‌باشد؟
بهتر آن است که نگوییم در چه نوع از انواع سرمایه‌گذاری‌ها اقدام به سرمایه‌گذاری کنیم بلکه بگوییم وقتی می‌خواهیم سرمایه‌گذاری کنیم به چه فاکتورهایی در سرمایه‌گذاری توجه داشته باشیم و آن سرمایه‌گذاری چه شرایطی داشته باشد که بر اساس آن اقدام کنیم.
استراتژی سرمایه‌گذاری
قبل از هر اقدامی در سرمایه‌گذاری مهم آن است که قوانین و رویه‌های مشخصی در سرمایه‌گذاری داشته باشیم که در صورت مدون کردن این قوانین و رویه‌های آنگاه توانسته‌ایم استراتژی مشخصی برای سرمایه‌گذاری خود داشته باشیم.
اگر مفهوم استراتژی سرمایه‌گذاری برای شما هنوز نامفهوم است در ادامه مبحث دقت بیشتری کنید.
هر فرد، دارای توانایی‌ها، مهارت‌ها و خصلت‌های رفتاری مختص خود است و همواره در انجام هرگونه فعالیت، در نظر گرفتن آنها در دستیابی به نتایج بسیار اهمیت دارد. سرمایه‌گذاری از این موضوع مستثنا نیست. افراد در سرمایه‌گذاری اهداف متفاوتی در سودآوری دارند و همچنین میزان مهارت‌های آنها در دستیابی به نتایج تعیین‌کننده است.
میزان ریسک و خطری که هر سرمایه‌گذار قادر به پذیرش آن است بسته به روحیات هر فرد متفاوت می‌باشد. با در نظر گرفتن همه این موارد لازم است هر یک از افراد در سرمایه‌گذاری چارچوب معاملاتی مختص و منطبق با توانایی‌ها، مهارت‌ها و خصلت‌های رفتاری خود را داشته باشند. با تدوین استراتژی سرمایه‌گذاری در واقع قوانینی را تدوین می‌نماییم که این موارد در آنها لحاظ شده است.
استراتژی سرمایه‌گذاری محتاطانه
طبیعتاً سرمایه‌گذاری که قادر به پذیرش خطر نیست نمی‌تواند وارد سرمایه‌گذاری‌های پرریسک شود و باید استراتژی سرمایه‌گذاری او محتاطانه باشد. اینگونه افراد در مواردی باید سرمایه‌گذاری نمایند که ریسک آن تقریباً صفر باشد به این دسته از افراد توصیه می‌شود که از روش “سرمایه‌گذاری غیرمستقیم” استفاده کنند.
سرمایه‌گذاری‌هایی مانند سپرده‌گذاری‌های بانکی، اوراق مشارکت و یا خرید واحد صندوق‌های با درآمد ثابت و درصورتی‌که دارای سرمایه قابل‌توجه ای هستند از سبدگردان‌های متخصص استفاده کنند. زیرا اینگونه سرمایه‌گذاری‌ها به‌مراتب از ریسک کمتری برخوردار است، به شکلی که می‌توان گفت هیچ‌گونه ریسکی ندارند (به‌صورت نسبی)
استراتژی سرمایه‌گذاری جسورانه
در مقابل افرادی که توان پذیرش سرمایه‌گذاری‌های همراه با ریسک زیاد را ندارند، افرادی هستند که از ریسک‌پذیری بالایی برخوردارند و انتظارات آنها از سرمایه‌گذاری، بلندپروازانه بوده و مایل به کسب بازده ای قابل‌توجه ای از سرمایه‌گذاری خود هستند. اینگونه افراد در صورت دارابودن توان علمی و داشتن مهارت می‌توانند رأساً اقدام به سرمایه‌گذاری نمایند و البته سرمایه‌گذاری در صندوق‌های سرمایه‌گذار در سهام، طلا و معاملات مربوط به گواهی‌های سپرده و یا انجام معاملات مربوط به قراردادهای آتی به لحاظ بازده خوبی که دارند می‌تواند برای این دسته از افراد جذاب باشد.
نقدشوندگی بالا
از فاکتورهای بسیار مهم در هر نوع سرمایه‌گذاری میزان نقدشوندگی آن است.
نقدشوندگی به این معنا که هر زمان که قصد کنیم، بتوانیم بخش یا تمام آن سرمایه‌گذاری را به پول و یا دارایی دیگری تبدیل نماییم. یکی از دلایلی که بسیاری از افراد تمایل به سرمایه‌گذاری در طلا، سکه، ارز و مواردی ازاین‌دست دارند نقدشوندگی بسیار بالای این اقلام می‌باشد.
زیرساخت و قوانین حمایتی
بسیار مهم است که سرمایه‌گذاری در بستری صورت پذیرد که چارچوب‌های قانونی بر آن حاکم باشد. هستند مواردی از سرمایه‌گذاری که یا غیرقانونی هستند و یا هیچ‌گونه زیرساختی برای انجام اینگونه معاملات وجود ندارد مانند سرمایه‌گذاری در مبادلات ارزی (forex) ، سرمایه‌گذاری در اینگونه موارد علاوه بر ریسک‌های حاکم بر خود سرمایه‌گذاری ازآنجایی‌که در کشور هیچ‌گونه زیرساختی ندارند از هیچ‌گونه حمایت قانونی برخوردار نیستند و در صورت وجود هرگونه تخلف و مواردی که نیاز به رسیدگی مرجع قضایی باشد به‌هیچ‌عنوان قابل رسیدگی و پیگیری از کانال‌های قانونی نیستند.
پس توصیه می‌شود که از اینگونه سرمایه‌گذاری‌ها پرهیز شود.
امنیت در سرمایه‌گذاری
سرمایه‌گذاری‌هایی هستند که دارای نقدشوندگی بسیار خوبی هستند و همچنین به لحاظ قانونی مشکلی ندارند ولی چنانچه بخواهید امنیت لازم برای حفظ و نگهداری از این سرمایه‌گذاری را فراهم نمایید با مشکلاتی مواجه خواهید شد.
برای مثال، چنانچه بخواهید در حجم قابل‌توجه ای از طلا سرمایه‌گذاری کنید، نحوه نگهداری و ایجاد امنیت لازم برای جلوگیری از دست برد کار سختی خواهد بود و مشکلاتی را برای شما به همراه خواهد داشت.
محدودیت در نحوه و مدت‌زمان نگهداری
اگر بخواهید در خصوص محصولات کشاورزی، مثلاً زعفران به عنوان یکی از کالاهای ارزشمند کشاورزی سرمایه‌گذاری نمایید علاوه بر ریسک دستبرد، این کالا به دلیل آنکه از دسته محصولات مواد غذایی می‌باشد، نحوه نگهداری از آن مهم است و همچنین در مدت‌زمان محدودی قابل نگهداری می‌باشد.
سرمایه‌گذاری با سرمایه محدود
یکی از نشانه‌های سرمایه‌گذاری خوب آن است که بتوانیم با سرمایه‌های اندک وارد آن سرمایه‌گذاری شویم و نکته قابل‌تأمل در اینگونه سرمایه‌گذاری‌ها آن است که فرصت‌ها به طور یکسان توزیع شده باشد و میزان سرمایه، تعیین‌کننده میزان دسترسی به فرصت‌ها نباشد. یعنی سرمایه‌های اندک از همان فرصت‌های رقابتی برخوردار باشند که سرمایه‌های زیاد برخوردار هستند. در چنین نوع از سرمایه‌گذاری‌ها آنچه تعیین‌کننده است میزان سرمایه نیست بلکه میزان مهارت و دانش سرمایه‌گذاری تعیین‌کننده است.
سرمایه‌گذاری پیشنهادی
با نگاهی به تاریخ‌گذشته سرمایه‌گذاری و لزوم رعایت نکاتی که عنوان شد پیکان انتخاب را به‌سوی بازاری هدف می‌گیرد که هموار شاخص آن در صدر سایر انواع سرمایه‌گذاری‌ها بوده است. درسته است “بازار بورس”
بازار بورس با تنوع فراوان در انواع ابزارهای سرمایه‌گذاری و بسته به توان مالی و روحی سرمایه‌گذار این ظرفیت را دارد که حجم عظیمی از سرمایه را به خود جذب و با ارائه روش‌های مختلف سرمایه‌گذاری سرمایه‌گذاران را اغناء نماید.
در مجموع دو بورس اوراق بهادار و دو بورس کالایی کشور حدود ۴۰ ابزار و قرارداد وجود دارد که سرمایه‌گذاران می‌توانند از همه قابلیت‌های این ابزارها استفاده کنند، چراکه سهام‌داران می‌توانند از بابت رشد و هم از افت قیمت‌ها به سودآوری برسند. ابزارهای معاملاتی دو بورس اوراق بهادار و فرابورس شامل سهام، حق‌تقدم سهام، آتی و آتی سبد سهام، اختیار معامله سهام و فروش تعهدی می‌باشد که بسیاری از آنها قابلیت معامله در بازارهای دوطرفه (two-sided-market) را به سرمایه‌گذاران می‌دهد.
برای سرمایه‌گذاران محافظه‌کار که تمایل به بازدهی بدون ریسک و یا کم ریسک را دارند انواع ابزارهای سرمایه‌گذاری با درآمد ثابت fixe income توصیه می‌شود. این ابزارها از حیث تنوع نسبت به سایر بازارهای مالی کشور کم‌نظیر هستند.
- نقدشوندگی، زیرساخت و قوانین، شفافیت، امنیت، توزیع یکسان فرصت‌ها و مواردی ازاین‌دست فرصت‌های شگفت انگیزی را برای سرمایه‌گذاران با هر میزان از سرمایه فراهم می‌آورد.
- سرمایه‌گذاران علاقه‌مند به سرمایه‌گذاری در شرکت‌ها می‌توانند بر روی سهام شرکت‌ها سرمایه‌گذاری نمایند.
- سرمایه‌گذاران علاقه‌مند به سرمایه‌گذاری در طلا می‌توانند بر روی واحد صندوق‌های سرمایه‌گذار در طلا سرمایه‌گذاری نمایند.
- سرمایه‌گذاران علاقه‌مند به سرمایه‌گذاری در مسکن با سرمایه‌گذاری در صندوق‌های سرمایه‌گذار در مسکن و علاقه‌مندان به سرمایه‌گذاری در محصولات کشاورزی با سرمایه‌گذاری بر گواهی‌های سپرده و قراردادهای آتی محصولات کشاورزی می‌توانند در این زمینه‌ها سرمایه‌گذاری کنند.
اینها تنها بخشی از فرصت‌های سرمایه‌گذاری در بورس می‌باشد که البته پرداختن به هریک از آنها مثنوی هفتاد من می‌شود.
بهره مرکب Compund Interest
بسیاری بحث‌ها در حوزه ریاضی، مثلثات و حساب دیفرانسیل و انتگرال که در دبیرستان یا دانشگاه آموخته‌ایم همان‌ها هم باقی می‌ماند، ولی مبحث بهره مرکب بخواهیم یا نخواهیم، بدانیم یا ندانیم با زندگی روزمره ما عجین شده است.
یکی از مفاهیم بسیار مهم در سرمایه‌گذاری که متأسفانه مغفول واقع شده است “بهره مرکب” می‌باشد.
در دانشنامه آزاد ویکی‌پدیا در خصوص تعریف “بهره مرکب” اینگونه آمده است:
“بهره مرکب نوعی بهره است که در آن میزان بهره به اصل سرمایه اضافه می‌شود و در نوبت‌های بعدی علاوه بر اصل سرمایه‌گذاری، به بهره نیز بهره تعلق می‌گیرد.”
در چنین حالتی سود حاصل از سرمایه‌گذاری مجدد سرمایه‌گذاری می‌شود . دنبال کردن چنین رویه ای در سرمایه‌گذاری در بلند مدت تاثیرات شگرفی بر رشد ثروت خواهد داشت .
همان‌طور که در کتاب “اثر مرکب” (Compound Effect) نوشته “دارن هاردی“اشاره شده است، هر تغییر مثبت کوچک می‌تواند به نتایج مثبت بزرگ در آینده منتهی شود.”بهره مرکب” یکی از این تغییرات مثبت کوچک است که با صبر و بردباری سرمایه گذار به نتایج مثبت بزرگ در آینده منتهی می‌شود.
آلبرت انیشتین در خصوص بهره مرکب گفته است:
“بهره مرکب بزرگ‌ترین کشف ریاضی برای همه زما‌ن‌ها خواهد بود.”
به یاد داشته باشید که فرایند بهره مرکب با رعایت دو اصل زیر نتیجه خواهد کرد.
- به اصل و سود سرمایه‌گذاری‌های خود دست نزنید.
- صبور باشید و به سرمایه‌گذاری خود زمان بدهید.
ویدئوی زیر علاوه بر تشریح قانون بهره مرکب، شمارا با ویژگی‌های ارزنده بازار بورس آشنا می‌سازد.
تنوع‌بخشی در سرمایه‌گذاری
همان گونه که در مباحث قبلی عنوان شد، هرگونه سرمایه‌گذاری باید با توجه به میزان ریسک و بازده آن سرمایه‌گذاری انجام پذیرد.
معمولاً فرض بر این است که سرمایه‌گذاران ریسک را دوست ندارند و از آن گریزانند و همواره در پی آن هستند تا در دارایی‌هایی سرمایه‌گذاری کنند که بیشترین بازده و کمترین ریسک را داشته باشند. به‌عبارت‌دیگر، سرمایه‌گذاران به بازده سرمایه‌گذاری به عنوان یک عامل مطلوب و به ریسک به‌عنوان یک عنصر نامطلوب می‌نگرند.
و همواره سعی دارند به‌گونه‌ای سرمایه‌گذاری کنند که درعین‌حال که درگیر کمترین ریسک می‌شوند بیشترین بازده را به دست آورند.
تئوری مدرن پرتفوی (Modern Portfolio Theory)
پرتفوی به معنی سبد سرمایه‌گذاری ترجمه شده، سبد سرمایه‌گذاری مفهومی فراتر از سبد سهام است و شامل سایر سرمایه‌گذاری‌های غیر سهم نیز می‌شود. از نظر فنی، سبد سرمایه‌گذاری مجموعه کاملی از دارایی‌های واقعی و مالی سرمایه‌گذاری را در برمی‌گیرد.
تئوری مدرن پرتفوی (سبد سرمایه‌گذاری) نوعی مدل سرمایه‌گذاری است که سرمایه‌گذاران از طریق آن تلاش می‌کنند تا با کاهش ریسک سرمایه‌گذاری خود بیشترین بازده ممکن را در سبد سرمایه‌گذاری خود ایجاد کنند.
این مدل توسط هری مارکویتز در سال ۱۹۵۲ مطرح گردید. مارکویتز معتقد بود از طریق متنوع سازی (Diversification) می‌توان مطلوبیت سبد سرمایه‌گذاری را افزایش داد. آشنایی و به‌کارگیری این روش در کنار روش‌های تحلیلی مانند تحلیل تکنیکال و تحلیل بنیادی (فاندامنتال) کمک می‌کند تا سرمایه‌گذاری به نتایج بهتری منجر شود.
بر اساس تئوری پرتفوی (سبد سرمایه‌گذاری) دو مؤلفه مهم در تصمیم‌گیری برای سرمایه‌گذاری، میزان ریسک و بازده دارایی‌های سرمایه‌ای است.
انتخاب مجموعه‌ای از دارایی‌های بهینه اغلب بر اساس تعادل بین دو فاکتور تأثیرگذار بر انتخاب سرمایه‌گذار یعنی ریسک و بازده صورت می‌گیرد به این معنا که هرچه ریسک دارایی‌های انتخاب شده برای سرمایه‌گذاری بیشتر باشد سرمایه‌گذاران انتظار دریافت بازده بیشتری را خواهند داشت. شناسایی مرزی کارا مربوط به سبد دارایی‌ها این امکان را به سرمایه‌گذاران می‌دهد که بر اساس تابع مطلوبیت و درجه ریسک گریزی و ریسک‌پذیری خود، بیشترین بازده مورد انتظار از سرمایه‌گذاری خود به دست می‌آورند.
به این صورت که هر یک از سرمایه‌گذاران بر مبنای میزان ریسک‌پذیری و ریسک گریزی خود، نقطه‌ای را بر روی مرز کارا انتخاب کرده و برای دستیابی به پایین‌ترین ریسک و بازده حداکثری ترکیب پرتفوی خود را طراحی می‌کنند و با بهینه‌سازی پرتفوی خود که از انتخاب بهترین ترکیب از دارایی‌های مالی می‌باشد به‌نحوی‌که باعث شود، تا حد ممکن بازده پرتفوی سرمایه‌گذاری حداکثر و ریسک پرتفوی حداقل شود.
توجه داشته باشید که اساسی ترین ایده در نظریه مدرن پرتفوی این است که دارایی هایی که به طور کامل با هم همبستگی (Correlation) ندارند سرمایه‌گذاری شود؛ ریسک آن دارایی ها یکدیگر را خنثی کرده و می توان یک بازده ثابت با ریسک کمتر به دست آورد.
اخلاقی در ثروت اندوزی
در فرهنگ انگلیسی اگر کسی بدون در نظر گرفتن اصول اخلاقی و انسانی، پول و دارایی زیادی گردآوری کند، او را شاید Rich یا Affluent خطاب کنند ، اما به او Wealthy نمی‌گویند.
مراجعه به گفته‌های آدام اسمیت یا دانشمندان امثال او، برای ما این نتیجه گیری را به همراه خواهد داشت که بنیان گذاران مفاهیم اولیه‌ی ثروت و سرمایه داری به شکل نوین آن، بر خلاف تفکرات حاکم بر دنیای سرمایه داری امروز که ثروت و ثروت آفرینی را دنبال می‌کنند در جای جای نظریه پردازی‌های خود، همچنان به مفهوم سلامت Wellness توجه داشته‌اند و ضمن تایید و تشویق جدی شکل گیری فرآیندهای آفرینش ثروت ، این نگرانی را همواره داشته اند که هر چند داشتن ثروت و آفرینش آن بهتر از نداشتن آن است و جامعه باید مشوق و انگیزه های لازم برای خلق ثروت را داشته باشد، اما در ارزیابی فاصله‌ی “هر سطح از ثروت” تا “سطح بالاتر” نباید این فاصله چنان بیش از حد ارزیابی شود که وسوسه‌ی زیر پا گذاشتن اخلاق، جدی شود.
“باید مراقب بود که ثروت بر یک جنایت بزرگ، بنا نهاده نشده باشد.”
سخن آخر
از گذر آشنایی با مفاهیمی همچون دارایی، سرمایه و ثروت، سعی کردیم با مفهوم سرمایه‌گذاری و مفاهیمی که با آن در ارتباط است آشنا شویم.
ایجاد انگیزه در سرمایه‌گذاری های مشروع منجر به رشد و توسعه مالی افراد و جامعه می‌شود و شرایطی را فراهم خواهد نمود که انسانها زندگی بهتری داشته باشند. بدانیم که پول ثروت نیست بلکه ابزاری است برای رسیدن به ثروت آنچه که ثروت واقعی است دانش است که ثروت آفرین باشد.
“آنان که خاک را به نظر کیمیا کنند”
برای پای نهادن به مسیر سرمایه‌گذاری و کسب ثروت ، کسب دانش و مهارت لازم و البته اجتناب ناپذیر است. رفتارهای هیجانی عاری از هرگونه منطق و درایت منجر به از بین رفتن سرمایه ها و سرد خوردگی خواهد شد. و اقدام مبتنی بر دانش و آگاهی نتایج ارزنده ای را به همراه خواهد داشت. روش هایی را برگزینید که کمترین ریسک و بیشترین بازده را به همراه داشته باشد و آنچه بسیار اهمیت دارد صبر و بردباری شما در این مسیر است و البته اکتفا نکردن و مغرور نشدن نسبت به آنچه می دانید شما را در راه کسب دانش استوار می دارد.
بیندیشید و خرد ورزی کنید تا به نتایج ارزنده ای دست یابید.
دیدگاهتان را بنویسید
برای نوشتن دیدگاه باید وارد بشوید.