توهم کنترل در معاملات

در این مطلب تصمیم دارم برخی از تصورات اشتباهتان درباره‌ی معامله‌گری را اصلاح کنیم؛ درک مفاهیمی همچون استقلال نتایج و توهم کنترل که در اتخاذ بهترین تصمیمات معامله‌گری نقش حیاتی بازی می‌کند.

اجازه دهید ابتدا تعریفی از استقلال نتایج معاملات داشته باشیم؛

استقلال یعنی نتیجه معامله هیچ‌چیزی درباره‌ی نتایج احتمالی معامله بعدی به شما نمی‌گوید. این یعنی اگر در معامله‌ی یک سهم ضرر کردید، هیچ دلیل وجود ندارد که در معامله بعدی‌تان هم زیان بدهید!

استدلال (سفسطه) مونته کارلو می‌گوید: بعد از یک سلسله شکست طولانی شاید فکر کنید بعید به نظر می‌رسد که بتوانید سود کسب کنید. اما حقیقت این است که احتمال ضرر دادن و برد در معاملات بعد از توالی‌های طولانی برد یا باخت تغییری نمی‌کند.

مونته کارلو مبحثی آماری است که در اینجا تصمیم نداریم بحث آن را بازکنیم.

اگر نرخ برد تاریخی سیستمتان 60٪ باشد، حتی بعد از 10 بار ضرر دادن متوالی، (ممکن است فکر کنید بعید است که در ۱۱همین معامله، سود کنید) اما هنوز احتمال 60٪ برای کسب سودتان وجود دارد!

احتمالات تغییر نمی‌کنند! بگذارید با مثال پرتاب تاس جلو برویم؛ آیا فکر می‌کنید بعد از یک‌بار ۶‌ آوردن، بازهم ۶ می‌آورید یا خیر؟ بله؛ درست است؛ احتمالات هیچ‌گاه تغییر نمی‌کنند و تاس قبلی، بر نتیجه بعدی تأثیر نمی‌گذارد. هر بار که تاس می‌اندازید، شما با همان احتمالات اولیه روبرو هستید.

 در جوامع غربی صنعتی میلیاردی بنام قمار وجود دارد؛ کازینوها (قمارخانه‌ها) چطور سر شما کلاه می‌گذارند؟ در بازی‌های کامپیوتری رولت در کازینوها شما همیشه آخرین نتایج اِسپین (چرخش فرفره) را روی صفحه مشاهده می‌کنید. چراکه این نتایج، افراد را به بازی و شرط‌بندی تشویق می‌کند زیرا وقتی‌که می‌بینند که مهره قرمز ۵ بار برنده‌شده است، فکر می‌کنند که مهره سیاه‌سوخته است یا اینکه چرخ رولت، از قرمز بیشتر خوشش می‌آید. کازینوها از ضعف روانشناسی افراد آگاه‌اند!

درس‌هایی برای معامله گران

هیچ‌وقت براثر بردهای متوالی بیش‌ازحد به خودتان مغرور نشوید و از ضررهای متوالی هم نترسید. همچنین، هیچ‌گاه انتظار نداشته باشید که یک‌روند طولانی، صرفاً چون شما می‌خواهید، متوقف شود. بااین‌حال، فرض بر این است که توالی‌های زیان ده به دلیل اشتباهات بروز نمی‌کنند و شما هم به‌صورت کامل و ۱۰۰٪ از سیستم معاملاتی‌تان پیروی می‌کنید. هیچ‌گاه از برنامه منحرف نشوید و همیشه از سیستمتان پیروی کنید؛ همه توالی‌ها دیر یا زود پایان می‌یابند؛ این مسئله، به لحاظ آماری ثابت‌شده است.

به جدول زیر نگاه کنید؛ احتمال اینکه بعد از سه سناریوی زیر سود کنید چقدر است؟

پاسخ سؤال را در انتهای مطلب آورده‌ام…

 توهم کنترل

چه کسی از همان ابتدا، در معاملات ضرر می‌دهد؟

آزمایش‌های گوناگون و جالب زیادی در ارتباط با توهم کنترل در رویدادهایی با نتیجه احتمالی و شانسی وجود دارد:

• افراد در قمارخانه‌ها، روی بازی‌های شانسی که در رقبایشان در آن‌ها ضعیف به نظر می‌رسند، بااینکه نتایج بازی‌ها کاملاً تصادفی است، روی مبالغ بیشتری شرط‌بندی می‌کنند!
• افراد وقتی‌که خودشان شماره‌های لاتاری را انتخاب می‌کنند، احساس می‌کنند احتمال برد بالاتری دارند!
• افراد وقتی‌که هنوز تاس را نیانداخته‌اند، در مقایسه بازمانی که تاس را یک‌بار انداخته‌اند اما نتیجه آن هنوز مشخص و بیان‌نشده است، بیشتر شرط بنید می‌کنند!

روانشناسی دریافته است که احساس کنترل نه‌تنها باعث می‌شود ما احساس بهتری بکنیم، بلکه باعث می‌شوند بیشتر احساس سلامتی بکنیم!

البته، در معاملات، توهم کنترل می‌تواند منجر به شکل‌گیری باورهای نادرست و اشتباهات معامله‌گری شود. انجام معامله، بعدازاینکه انجام تحلیل و دستیابی به نتایج مثبت و مطلوب، این توهم را ایجاد می‌کند که فقط ما می‌توانیم معاملات خوب را شناسایی کنیم؛ اصلاً چرا ما باید معاملات زیان ده بکنیم؟ این مسئله، باعث می‌شود به لحاظ احساسی نتوانیم در مواقع لزوم، ضررمان را شناسایی کنیم و اقدامات دردناک اما لازم برای محدودسازی ضرر را انجام دهیم.

در احتمالات بیندیشید

معاملات بهتر با نسبت ریسک به ریوارد بهتر؟

این مسئله،  بیشتر به برداشت‌های اشتباه ریاضی و تفسیرهای اشتباه برمی‌گردد. وقتی‌که معامله‌تان را به لحاظ نسبت ریسک به ریواردش بررسی می‌کنید، از نرخ آن به‌منظور توجیه تصمیم معاملاتی‌تان استفاده نکنید.

به‌عنوان‌مثال، اگر می‌گویید که معامله‌تان نسبت ریسک به ریوارد 4:1 را دارد و شما فقط لازم است که در 20٪ از معاملاتتان درست عمل کنید، این بدان معنا نیست که شما باید آن معامله را انجام دهید.

• آیا این شرایط با مقررات شما مطابقت دارد؟
• آیا تمام ملاک‌هایتان را رعایت می‌کند؟
• آیا حد ضررتان را در نقطه درست انتخاب کرده‌اید یا اینکه آن را طوری تعیین کرده‌اید که نسبت ریسک به ریوارد خاصی را برایتان حاصل کند؟

مدیری که با استفاده از یک فرایند نادرست اعتمادبه‌نفس بیش‌ازحد پیداکرده است، درست مانند کسی است که در بازی رولت ،سه بار پشت سر هم برنده می‌شود و فکر می‌کند که قهرمان این بازی است. اما در دفعه چهارم، تفنگ شلیک می‌شود و او را نابود می‌کند!

نسبت ریسک به ریوارد فقط یک نسبت است؛ و هیچ‌چیزی درباره‌ی خود معامله، اینکه چقدر معامله خوبی است و چقدر احتمال دارد شما از آن سود کسب کنید، به شما نمی‌گوید. هیچ‌گاه از اندازه نسبت ریسک به ریواردتان برای توجیه ورود به یک معامله استفاده نکنید. تنها چیزی که شما در ارتباط با معاملاتتان می‌توانید کنترل کنید، میزان ضرر و ریسکتان است؛ شما هیچ کنترلی بر سود احتمالی و بالقوه ندارید. اجازه ندهید که خروجتان تابعی از ورود و توقفتان باشد.

معامله‌گری و آمار

معامله‌گری ارتباط نزدیکی با مفاهیم ریاضی و آمار دارد. بااین‌حال، اکثر معامله گران از دانش‌پایه درباره‌ی متداول‌ترین اصول ریاضی که می‌تواند منجر به بروز اشتباهات معامله‌گری شود (اشتباهاتی که حتی از بروزشان بی‌اطلاع‌اند)، بی‌بهره‌اند.

این مقاله رایج‌ترین اشتباهاتی که به اصول آماری در معاملات مرتبط است می‌پردازد. در ادامه به خلاصه‌ای از این موارد می‌پردازیم:

• هیچ دلیل وجود ندارد که بعد از یک معامله سود ده، سود کسب کنید
• نرخ برد، مفهومی بسیار مهم در معامله‌گری است اما نمی‌توانید از آن برای نتیجه‌گیری درباره‌ی نتایج معامله بعدی‌تان استفاده کنید.
• هیچ‌گاه توانایی‌هایتان در انتخاب سهام سود ده را بیش‌ازحد بالا در نظر نگیرید. توهم کنترل می‌گوید که اگر ما، خودمان، تصمیم نهایی را گرفته باشیم،‌ میل داریم که فکر کنیم مجدداً همان نتایج را حاصل خواهیم ساخت.
• هیچ‌گاه انجام معامله‌ای (که در ملاک‌ها و برنامه معاملاتی شما نمی‌گنجد) را با نسبت ریسک به ریوارد زیاد برای خودتان توجیه نکنید. کسب سود قطعی نیست؛ شما فقط می‌توانید ضررتان را کنترل کنید.

جواب سؤال در مقاله: 60٪؛ احتمال بر اساس نتایج قدیمی تغییر نمی‌کند. نتایج قدیمی بر نتایج آتی تأثیر نمی‌گذارند!

پی نوشت: راستی بلاخره نفهمیدم تاس درست است یا طاس!؟ شما در کامنت بنده را روشن کنید…