اصطلاحات رایج در صندوق‌های سرمایه‌گذاری

عذرخواهی نویسنده:

پوزش مرا بپذیرید اما برنامه‌نویس سایت رها سرمایه با ادبیات فارسی بیگانه است! دستور داده‌شده واژه‌ی “صندوق‌های “را به‌صورت ” صندوقهای ” قید کنیم. پیشاپیش از صبر و شکیبایی خوانندگان عزیز به خاطر غلط‌های املائی بنده، سپاسگزاری می‌کنم.

حتماً با انواع صندوق‌های سرمایه‌گذاری در ایران آشنا شده‌اید. وقت آن رسیده تا الفبای ادبی صندوقهای سرمایه‌گذاری را نیز فرابگیریم. آنچه در ادامه بدان می‌پردازیم برخی از اصطلاحات رایج و پرکاربرد در صندوقهای سرمایه‌گذاری است.

واحدِ سرمایه‌گذاری

همان‌طور که می‌دانیم واحد خریدوفروش برای سهام “تعداد ” قید می‌شود. به‌عنوان‌مثال گفته می‌شود سهام شرکت ایکس را باقیمت 2000 ریال به تعداد 5000 سهم خریدم. واحد برای صندوقهای سرمایه‌گذاری “واحد “ (unit) گفته می‌شود. مثلاً گفته می‌شود سرمایه‌گذاری، 10 واحد از صندوق سرمایه‌گذاری ایکس را به ارزش هر واحد 5000,000 ریال خریداری نموده است.

پذیره‌نویسی

نوشتن و امضا کردن نوشته‌ای جهت تعهد انجام کاری را پذیره‌نویسی می‌گویند.

هنگام تشکیل صندوقهای سرمایه‌گذاری از کسانی که می‌خواهند شریک شوند دعوت می‌شود و هریک از آن‌ها به‌وسیله پذیره‌نویسی، قسمتی از واحدهای صندوق را قبول می‌کنند. درواقع سرمایه‌گذاران علاقه‌مند با تکمیل فرم پذیره‌نویسی و ارائه‌ی سایر مدارک به مدیران صندوق، اقدام به سرمایه‌گذاری از طریق پذیره‌نویسی می‌نمایند.

صدور و ابطال واحد

برای فرآیند انجام معاملات یک سهم “خریدوفروش ” اطلاق می‌شود؛ اما در صندوقهای سرمایه‌گذاری از واژه‌ی صدور (در زمان خرید) و ابطال (درزمان فروش) گفته می‌شود.

ارزش خالص دارایی‌ها

ارزش کل دارایی‌های یک صندوق، پس از کسر بدهی‌های آن را ” ارزش خالص دارایی ” یا به‌اختصار NAV می‌نامند. این عبارت اختصار Net Asset Value است.

مدیر صندوق

مقام و مسئول اجرایی در صندوقهای سرمایه‌گذاری را مدیر صندوق می‌نامند. مدیر، بالاترین مقام اجرایی است که از دانش و تجربه‌ی کافی برای اداره‌ی یک صندوق برخوردار است.

علاوه بر مسئولیت‌های اجرایی، مدیر وظیفه دارد مطابق با اساسنامه‌ی صندوق، گزارش پیش‌بینی‌شده را تهیه و تنظیم نماید. این گزارش‌ها در اختیار متولی، حسابرس و البته سازمان بورس قرار می‌گیرد.

متولی صندوق

به مسئول نظارت بر عملکرد صندوق “متولی ” صندوق گفته می‌شود. متولی، در صندوقهای سرمایه‌گذاری، حکم وکیل و نماینده‌ی سرمایه‌گذاران است که برای نظارت بر حسن اجرای امور انتخاب می‌شود. متولی همواره می‌کوشد تا امید نامه و مندرجات اساسنامه را میان دست‌اندرکاران صندوق عینیت ببخشد.

ازجمله‌ی مهم‌ترین وظایف متولی صندوق می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• نظارت مستمر بر عملکرد ارکان مختلف صندوق، ازجمله مدیر
• تأیید حساب‌های بانکی افتتاح‌شده توسط مدیر برای صندوق
• پیشنهاد و کاندید حسابرس امین، برای مجمع صندوق

حسابرس

حسابرس درواقع همان عامل حسابرسی مالی صندوق است که توسط متولی صندوق معرفی می‌شود. حسابرس از بین مؤسسات حسابرسی انتخاب می‌شود و باید مورد تأیید سازمان بورس باشد. اینکه حسابرس چقدر با یک صندوق همکاری کند را مجمع صندوق، تعیین می‌کند.

ضامن

“ضامن ” در صندوقهای سرمایه‌گذاری، تضمین‌کننده‌ی نقد شوندگی واحدهای صندوق هستند. ضامن باعث می‌شود واحدهای صندوق جهت ابطال یا بازخرید، نقد شوندگی لازم را داشته باشند. البته این ضمانت ممکن است صرفاً به‌نقد شوندگی واحدها ختم نشود!

برخی از ضامن‌ها می‌توانند پرداخت اصل سرمایه و حداقل سود را نیز تضمین کنند که البته رکن اختیاری صندوق است و جزء اصول دین نیست.

مثال

برای آشنایی عملی با مفاهیم فوق، جدولی را از شرکت کارگزاری آگاه  وام گرفتم که همه‌ی اصلاحات رایج را در خود جای‌داده است.