بازار آتی سکه از الف تا ی

بازار قراردادهای آتی از پرحجم‌ترین بازارهای مالی در جهان به شمار می‌رود؛ در ایران نیز در سال 95 مجموع ارزش حجم قراردادهای آتی بیش از 30 هزار میلیارد تومان بود که این تازه فقط مربوط به یک دارایی یعنی سکه طلا هست! این روزها متقاضیان دریافت کد مشتقه رشد قابل‌ملاحظه‌ای داشته است؛ بازار آتی سکه دارای ویژگی‌های منحصربه‌فردی است که نظیر آن را در بازار بورس نخواهید یافت! البته قبلاً در یک مطلب جداگانه به مقایسه بازار آتی و بازار بورس پرداختیم؛ همین‌طور در مطلب دیگری از خطرات بالقوه بازار آتی گفتیم. در این مطلب قصد دارم تا ابعاد مختلف بازار آتی سکه را برایتان تشریح کنیم.

بورس کالای ایران

بورس کالا بازاری منسجم برای کشف قیمت‌ها و مکانی جهت انجام معامله بدون واسطه است. به‌طورکلی انواع معاملات انجام‌شده در بورس کالای ایران در سه بازار فیزیکی، مشتقه و بازار فرعی انجام می‌شود. در بازار فیزیکی کالاها در قالب معاملات نقد، سلف و نسیه مورد داد ستد قرار می‌گیرد. بازار فرعی برای کالاهایی با عدم دارا بودن ویژگی تداوم یا غیراستاندارد بودن طراحی‌شده است.

در بازار معاملات مشتقه اما قراردادهای متفاوتی ازجمله آتی، سلف موازی استاندارد و اختیار معامله مورد دادوستد قرار می‌گیرد. اولین قرارداد آتی مربوط به شمش طلای یک انسی (13گرمی) مورخ خرداد 87 بود و از تیرماه 87 اولین معامله روی آن صورت گرفت.

در ابتدای شروع بازار آتی شمش طلای یک انسی، سپس کاتد مس، مفتول مس، سکه طلا، مفتول 5 تنی، شمش 10 انسی، زیره سبز ، گنجاله سویا… مورد دادوستد قرار گرفت؛ در حال حاضر آنچه در بازار آتی سکه با آن سروکار داریم صرفاً سکه طلای امامی (ضرب 86) و زعفران است. البته قرار است مجدداً کالاهای جدیدی که قابلیت استانداردسازی دارند را وارد بازار آتی کنند.

قرارداد آتی

قرارداد آتی قراردادی است که بر اساس آن فروشنده متعهد می‌شود در سررسید معین، مقدار معینی از کالای مشخصی را به قیمت مشخص (که امروز تعیین می‌شود) بفروشد و در مقابل، طرف دیگر قرارداد متعهد می‌شود همان کالا با همان مشخصات را در سررسید معین بخرد.

برای درک بهتر می‌توان قرارداد آتی را به یک قولنامه تشبیه نمود. مثلاً در یک قولنامه خودرو، مشخصات دارایی قید می‌شود؛ مقدار دارایی، قیمت دارایی، سررسید ایفای تعهدات طرفین و تضمین‌های لازم جهت ایفای تعهدات طرفین داده می‌شود.

استانداردسازی قرارداد آتی

البته خودروی مذکور ممکن است دست‌دوم باشد پس حتماً لازم است کیفیت دارایی موردنظر مورد تائید طرفین قرار گیرد. پس خریدار باید خودروی دست‌دوم را حضوراً برآورد کند و تا از کم و کیف آن آگاه باشد.سؤالاتی مثل مقدار کارکرد خودرو، سلامت بدنه و موتور خودرو، مقدار و تخفیف بیمه و… باید پاسخ داده شود.

اما در بازار آتی سکه ما با دارایی استاندارد سروکار داریم؛ درواقع با دو تغییر می‌توان یک قرارداد سنتی را به یک قرارداد آتی تبدیل نمود. این دو تغییر عبارت است از استانداردسازی قرارداد و انجام به‌روزرسانی دائمی قیمت قرارداد آتی (Marked to market) . باید بدانیم که در بازار آتی سکه الزامی نیست که کالا (سکه) به‌طور فیزیکی ردوبدل شود و برخلاف بازارهای نقدی، انتقال مالکیت فوری دارایی مطرح نیست. بنابراین در بازار آتی سکه بدون در نظر گرفتن این‌که فرد مالک دارایی باشد یا نباشد، قراردادها قابل‌خریدوفروش هستند. برخلاف بازارهای نقد که پشتوانه آن تحویل دارایی است، بازارهای معاملات آتی مبتنی بر تسویه نقدی است و یکی از اهداف آن، خریدوفروش دارایی در آینده است.

چرا استانداردسازی؟

ممکن است این سؤال مطرح شود که لزوم استانداردسازی قرارداد آتی چیست, همان‌طور که گفتیم برای یک خودروی دست‌دوم سؤالات زیادی پیش میاید، پس باید استاندارد شود و تنها فاکتور قابل‌بحث قیمت قرارداد باشد. وقتی با یک دارایی استاندارد سروکار داشته باشیم، هم فروشنده آگاه است که چه چیزی را می‌فروشد و خریدار نسبت به کم و کیف آنگاه است.

آنچه در یک قرارداد آتی استانداردسازی می‌شود:

• سررسید ایفای تعهدات طرفین
• نوع دارایی پایه
• مقدار دارایی پایه
• قیمت دارایی
• وجه تضمین لازم جهت ضمانت انجام تعهدات طرفین
• رویه تسویه مشخص بر قرارداد

قراردادی که در بورس کالا مورد دادوستد قرار می‌گیرد، باید استاندارد و مشخصات معین داشته باشد، بنابراین هر دارایی در قراردادهای آتی باید شرایط خاصی را داشته باشد. (استاندارد باشد)

هیئت پذیرش بورس کالای ایران هست که این استانداردها رو تدوین می‌کند

چرا بازار آتی سکه ؟

البته همان‌طور که گفتیم بازار آتی سکه خود بخشی از بازار مشتقه است؛ گفتیم که در بازار مشتقه معاملات سلف و اختیار خرید هم انجام می‌شود. اما در حال حاضر حجم قراردادهای بازار آتی سکه به‌قدر بالاست که عمده معاملات مشتقه را به خود اختصاص داده است.

حال سؤال اینجاست که چرا قرارداد آتی تا این حد حجم بالایی را به خود اختصاص داده است؟ پاسخ روشن است، شاید مهم‌ترین خاستگاه به وجود آمدن قراردادهای آتی بحث پوشش ریسک (Hedging) باشد.

پوشش ریسک

انسان‌ها ذاتاً ریسک گریز هستند و افزایش یا کاهش قیمت‌ها همیشه توأم با چالش است. لذا دغدغه افراد پوشش ریسک است . بازار آتی سکه به‌خوبی این امکان را فراهم می‌کند. قرارداد آتی به تولیدکننده و مصرف‌کننده این امکان می‌دهد که به قیمت امروز متعهد خریدوفروش بشوند.

فرض کنید مدیرعامل یک شرکت تولید کابل مسی هستید. وقتی در مناقصه‌ای با نرخ 30 هزار تومان برنده میشید یک چالش پیش روی شماست. این چالش همان ریسک افزایش نرخ مفتول مس است. یکی از راهکارها شاید این باشد که هم‌اکنون تمامی مفتول مسی لازم جهت تولید کابل را  بخریم و انبار کنیم. اما این سناریو تغییر از هزینه در گردش بالا، بسیار پرهزینه است. حالا چنانچه بازاری باشد که بتوانید مفتول مس را به شکل قولنامه‌ای بخرید چطور؟ اول آنکه قیمت را برای زمانی در آینده ثابت کردم و از سوی دیگر لازم نیست کل مبلغ آن را الآن بپردازم!

فرض کنید الآن 30 میلیون تومان پول نقد دارید و سه هفته دیگر می‌خواهید به مسافرت بروید. برای این سفر نیاز به خودرو سمند دارید؛ یک‌راه شاید این باشد که خودرو را همین الآن بخرید و در پارکینگ منزل بگذارید تا سه هفته دیگر. یک‌راه بهتر آن است که با پرداخت 2 الی 3 میلیون تومان، متعهد به خرید خودرو و تحویل گرفتم آن در سه هفته دیگر شوید.

اگر قولنامه استاندارد باشد لزومی ندارد دارایی را ببینیم! برای خرید خودروی صفرکیلومتر هم نیازی به مشاهده آن نیست. درواقع هم شما می‌دانید چه می‌خرید هم فروشنده از کم و کیف دارایی موردنظر آگاه است. این همان ویژگی پوشش ریسک با پرداخت هزینه‌ای کم است که در ذات قراردادهای بازار آتی سکه نهفته است.

سفته‌بازی

همه‌ی شرکت‌کنندگان بازار آتی سکه باهدف پوش ریسک وارد بازار نمی‌شود. برخی باهدف سفته‌بازی و انجام معاملات کوتاه‌مدت وارد این بازار می‌شوند. سفته‌باز نوعی سرمایه‌گذار است؛ سرمایه‌گذار باهدف سود کردن وارد بازار بشوند. اما چرا بازار آتی سکه تا این حد برای سفته‌بازها جذاب است؟

به دو دلیل بازار آتی سکه مکانی جذاب برای سفته‌بازها است؛ اولین مورد امکان فروش استقراضی در بازار آتی سکه است و دیگری وجود اهرم در معاملات است.

• فروش استقراضی

در بازار سنتی وقتی قیمت‌ها رو به فزونی می‌گذارد، عموماً سرمایه‌گذاران به دنبال این هستند که همیشه چیزی را بخرند. درواقع هیچ‌کس به دنبال فروش دارایی در بازار صعودی نیست. اما نکته آنجاست که تعبیر همین سرمایه‌گذاران، وقتی بازار سیر نزولی به خود می‌گیرد تغییر می‌کند! درواقع چنانچه قیمت کالاها کاهش یابد آنگاه تعبیر اغلب افراد آن است که شرایط بازار بد است.

سؤال اینجاست، چرا در تجارت سنتی یک بازار صعودی، بازار خوب تعبیر می‌شود درحالی‌که بازار نزولی بازار بد تعبیر می‌شود؟ پاسخ روشن است چون امکان کسب سود افراد صرفاً از طریق ارزان خریدن و گران فروختن است؛ به‌عبارت‌دیگر بازار یک‌طرفه است. در بازار یک‌طرفه کسی از با گران فروختن و ارزان خریدن سود نمی‌کند!

حال فرض کنید سرمایه‌گذار ابتدا با فروش و سپس با خرید سود کند؛ مثلاً دلارهایی که قرار است آینده به دست بیاورد را به قیمت امروز در بازار بفروشد (متعهد به فروش شود) بنابراین تولیدکننده و مصرف‌کننده درگیر ریسک‌های نوسان قیمت نمی‌شوند. همین‌جاست که ویژگی فوق‌العاده فروش استقراضی خود را نشان می‌دهد.

در بازار سنتی فقط با خرید و سپس با فروش سروکار داریم؛ باید ابتدا دارایی را در قیمت کم خرید کنیم و در قیمت بالاتر بفروشیم. این در حالی است که بازار آتی سکه یک بازار دوطرفه است و به‌سادگی می‌توان از کاهش قیمت‌ها نیز منتفع شد؛ کافی است متعهد به فروش شوید.

در این صورت بدون توجه به شرایط اقتصادی کافی است بتوانید جهت درست جهت بازار را تشخیص دهید تا از حرکت قیمت‌ها در هر دو سمت کسب سود کنید.

• اهرم

برای هرکسی که در بازارهای مالی کار می‌کند بسیار جذاب است که بتواند بیشتر از منابعی که در اختیار دارد معامله کند. مثلاً اگر در بازار بورس فعال هستیم بتوانیم از کارگزار اهرم گرفته و سهمی را دو برابر حجم معمول بخرم . نکته آنجاست که در بازارهای سنتی باید لزوماً آدم معتبری باشیم تا دیگران به ما اعتبار دهند.  به‌عبارت‌دیگر لازم است ابتدا اعتبار ما احراز شود. اما در بازار آتی این اهرم در ذات خود بازار آتی سکه نهفته است. مثال قولنامه خودرو یادتان هست؟ با 2 میلیون تومان می‌توانستیم یک خودرو را قولنامه کنیم و اگر سود نمودیم  این بار روی مبلغ خودرو یعنی 30 میلیون سود می‌کنیم.

باید آگاه باشیم که اهرم همان‌طور که هزینه پوشش ریسک را برای تولیدکننده و مصرف‌کننده کاهش می‌داد با همین ویژگی توانایی ریسک‌پذیری سفته‌باز را افرایش می‌دهد.

آربیتراژ

آربیتراژ مفهوم ساده‌ای دارد؛ کسب سود بدون ریسک از طریق ورود هم‌زمان به دو یا چند بازار. مثلاً خرید کردن در یک بازار و فروختن در بازار دیگر. حال هرچقدر این دو معامله هم‌زمان‌تر باشند ریسک آن کاهش می‌یابد. این دو بازار ممکن است ازنظر فیزیکی از هم مجزا باشد یا ازنظر زمان معاملاتی و زمان ایفای تعهدات طرفین مجزا باشد. حتی ازنظر نوع معامله نیز متفاوت باشد اما درمجموع یک مفهوم دارد؛ ورود هم‌زمان به دو بازار باهدف کسب سود بدون ریسک.

فرض کنید که قیمت یک کیسه برنج در تهران 100 هزار تومان است و در اصفهان 200 هزار تومان. اینکه در تهران یک کیسه برنج بخرم و در اصفهان بفروشم همان مفهوم آربیتراژ را دارد. بنابراین هرزمانی که قیمت سر جای خودش نباشد و فاصله بی‌منطقی بین قیمت‌ها باشد، آنگاه آربیتراژرها وارد عمل می‌شوند.

آربیتراژرها  با ایجاد عرضه در اصفهان و ایجاد تقاضا در تهران باعث ایجاد فزونی عرضه در اصفهان و فزونی تقاضا در تهران می‌شوند و درنهایت قیمت‌ها رو به یک سطح تعادل نسبی می‌رسانند. اگر در بازار آتی سکه آربیتراژرها حضور نداشتند، بعید بود که حساب‌های قیمتی بترکند و قیمت‌ها به تعادل برسند. پس در بازارهای مالی آربیتراژرها به دنبال این هستند که از فاصله‌ی قیمت‌های بی‌منطق استفاده کنند و کسب سود بدون ریسک ببرند تا جایی که قیمت به سطح تعادل مشخصی برسند.

بازار نقد و بازار آتی هم دو بازار متفاوت هستند. اگر تفاوت قیمت بازار نقدی سکه و بازار آتی سکه در یک شرایط منطقی قرار نگرفته باشد، آنگاه اربیتراژرها ورود می‌کنند و با ایجاد تقاضا دریکی و ایجاد عرضه در دیگری این امکان رو فراهم می‌کنند که سود بدون ریسک کسب کنند. آنچه برای آربیتراژر اهمیت دارد دسترسی به این اطلاعات و سهولت انجام معاملات و هم‌زمانی است. چون هرچقدر این هم‌زمانی بیشتر باشد ریسک معاملات پایین‌تر خواهد بود. معاملات قراردادهای آتی وقتی وارد تابلو بازار مشتقه می‌شود این امکان را به آربیتراژر می‌دهد که در لحظه قیمت‌ها رو رصد کند؛ به‌راحتی معاملاتش را انجام دهد و فاصله بین زمان خریدوفروشش را به حداقل ممکن برساند.

بنابراین بازار آتی سکه امکان پوشش ریسک را برای تولیدکننده با هزینه کم فراهم می‌کند. همین ویژگی (اهرم) قدرت ریسک‌پذیری سفته‌باز را افزایش می‌دهد. امکان فرض استقراضی هم امکان استفاده از فرصت‌های بازار نزولی را برای سفته‌باز فراهم می‌کند. همچنین هم‌زمانی در فراینده آربیتراژ باعث شده که فعالین بازار از این ابزار استفاده کنند.

مراحل یک روز معاملاتی

به‌طورکلی فرایند یک روز معاملاتی در بازار آتی سکه شامل 4 مرحله است:

پیش گشایش: بازار از دوره پیش گشایش آغاز می‌شود. در این دوره فرایند مچینگ صورت می‌گیرد؛ همین‌طور خریداران و فروشندگان قدرت یکدیگر را محک می‌زنند. در دوره پیش گشایش امکان انجام معامله وجود ندارد، درواقع فقط می‌توان سفارش گذاشت. این دوره همان نیم ساعت ابتدایی بازار را تشکیل می‌دهد؛ مثلاً اگر بازار (مثل الآن) ساعت 12:30 باز می‌شود، از همین ساعت تا حدود ساعت 13:00 دوره پیش گشایش خواهد بود.

دوره حراج تک‌نرخی: این دوره بلافاصله پس از فرایند مچینگ برای چند ثانیه اتفاق می‌افتد و طی این فرایند سفارش‌های سمت عرضه با سفارش‌های سمت تقاضا یکپارچه می‌شود. در ارتباط با فرایند مچینک در کارگاه آتی سکه توضیحات کاملی ارائه شد.

دوره حراج پیوسته: بعد از فرایند مچینگ و حراج تک قیمتی، دوره حراج پیوسته بالاترین مقدار گردش بازار را به خود اختصاص می‌دهد. این دوره تا پنج دقیقه قبل از بسته شدن بازار ادامه می‌یابد. طی این دوره خریداران و فروشندگان با یکدیگر تعامل نموده و همین مهم باعث قیمت‌گذاری لحظه‌ای و تغییر سطوح عرضه و تقاضا و درنتیجه کشف قیمت خواهد شد.

دوره پایانی: پنج دقیقه پایانی بازار، همان دوره پایانی است. در این بازه زمانی نمی‌توان سفارش جدیدی وارد بازار کرد. درواقع شرایطی محیا می‌شود که کم‌کم در بازار بسته شود!

قیمت تسویه روزانه

سود یا زیان در بازار آتی سکه بر اساس قیمت تسویه روزانه (settlement price) محاسبه می‌شود. درواقع بالا یا پایین آمدن قیمت بر اساس قیمت تسویه سنجیده می‌شود. قیمت تسویه روزانه قیمتی است که در پایان هرروز توسط بورس کالا کشف می‌شود سود و زیان افراد به‌حساب افراد دارای تعهد باز لحاظ می‌شود.

دقت کنید اگر چهار سررسید بازداشته باشیم در پایان روز 4 قیمت تسویه کشف خواهد شد درواقع هر قرارداد به‌طور جداگانه یک قیمت تسویه منحصربه‌فرد دارد. مثلاً قیمت تسویه سررسید شهریور 97 با نماد GCSH97 باقیمت تسویه سررسید آبان 97 با نماد GCAB97 متفاوت است.

روش محاسبه قیمت تسویه

قیمت تسویه بر اساس میانگین معاملات انجام‌شده در ساعات پایانی بازار است؛ این محاسبه به پنج روش زیر انجام می‌شود. البته نباید فراموش کنیم که ترتیب و اولویت مراحل زیر مهم است.

1. حجم معاملات 30 دقیقه پایانی بیش از 20% کل معاملات روز:

چنانچه حجم معاملات انجام‌شده طی 30 دقیقه پایانی بازار حداقل معادل 20% از حجم کل معاملات آن روز را تشکیل دهد آنگاه قیمت تسویه روزانه برابر است با میانگین وزنی حجم معاملات طی 30 دقیقه پایانی بازار. مثل طی روز کلاً 1000 معامله انجام‌شده است که در 30 دقیقه پایانی 280 معامله انجام‌شده است. در این صورت میانگین وزنی این تعداد معامله، همان قیمت تسویه خواهد بود.

1. حجم معاملات 60 دقیقه پایانی بیش از 20% کل حجم معاملات روز

اگر سناریوی اول صدق نبود، این بار بجای 30 دقیقه، ملاک 60 دقیقه پایانی بازار خواهد بود. مثلاً تعداد معاملات کل روز 1000 عدد است و تعداد 150 معامله در 30 دقیقه پایانی انجام‌شده است؛ این در حالی است که دز یک ساعت پایانی بازار تعداد 220 معامله انجام‌شده است. در این صورت قیمت تسویه برابر خواهد بود با میانگین وزنی حجم معاملات طی یک ساعت پایانی بازار.

1. میانگین وزنی کل معاملات امروز

اگر حجم معاملات انجام‌شده طی یک ساعت پایانی حداقل 20% کل حجم معاملات آن روز نباشد؛ آنگاه قیمت تسویه برابر خواهد بود با میانگین وزنی کل معاملات آن روز.

1. میانگین بهترین سفارش خریدوفروش

ممکن است طی روز هیچ معامله‌ای انجام‌نشده باشد (مثلاً به دلیل تشکیل صف خرید یا فروش) در این صورت میانگین بهترین سفارش خریدوفروش همان قیمت تسویه خواهد بود.

1. محاسبه قیمت تسویه به‌صورت تئوری

اگر هیچ‌کدام از سناریوهای قبلی عملی نشود، آنگاه قیمت تسویه به‌صورت تئوری و توسط بورس کالا محاسبه خواهد شد که البته امکان چنین رخدادی بسیار پایین است.

به‌روزرسانی حساب‌ها

دانستیم که سود و زیان بر اساس قیمت تسویه محاسبه می‌شود. حال می‌توان مفهوم به‌روزرسانی حساب‌ها را بهتر درک کنیم. گفتیم که با دو تغییر در یک قولنامه می‌توان آن را به قرارداد آتی تبدیل کرد. یکی استانداردسازی و دیگری به‌روزرسانی؛ در مورد استانداردسازی گفتیم و نوشتیم . باید بدانیم که به‌روزرسانی حساب‌ها بر اساس قیمت تسویه روزانه خواهد بود.

سود یا زیان تمامی موقعیت‌های تعهدی بر اساس قیمت تسویه محاسبه و طی فرایند به‌روزرسانی به‌حساب افراد منظور می‌شود. درواقع بورس کالا، در پایان هرروز معاملاتی (با کشف قیمت تسویه) سود و زیان کلیه قراردادهای باز را محاسبه و در حساب مشتریان اعمال می‌کند

ساعات کار بازار

ساعات کار بازار آتی سکه (در حال حاضر) روزهای شنبه تا چهارشنبه از ساعت 12:30 الی 19:00 است؛ البته طبیعتاً نیم ساعت ابتدایی آن همان دوره پیش گشایش خواهد بود. ساعت کار بازار پنج‌شنبه‌ها از ساعت 12:30 الی 16 است.

ساعات کار بازار آتی سکه در آخرین روز معاملاتی از ساعت 12:30 الی 15:00 است. لازم به ذکر است که تغییرات ساعات و روزهای معامله، حداقل سه روز کار قبل، از طریق سایت رسمی بورس کالا به اطلاع عموم خواهد رسید.

پی‌نوشت: دوره معاملاتی، به فاصله زمانی اولین تا آخرین روز معاملات گفته می‌شود. آخرین روز معاملاتی هر قرارداد، در نمای بازار هر نماد قابل‌مشاهده است. آخرین روز معاملاتی معمولاً پنج روز قبل از پایان قرارداد است. (ماه‌های 31 روزه 6 روز و ماه‌های 30 روزه 5 روز)

حداقل تغییر قیمت

در سامانه معاملات آتی سکه با یک محدودیت روبرو ھستیم. به این صورت که قیمت‌های واردشده به سیستم باید حتماً مضربی از ۵۰۰ تومان (معادل ۵,۰۰۰ ریال) باشد، یعنی تغییر قیمت‌ها در بازار آتی سکه باید ۵۰۰ تومان به ۵۰۰ تومان انجام شود.

حداقل قیمت تغییر سفارش در بازارهای مختلف متفاوت است و با توجه به شرایط بازار تعیین می‌گردد. اوایل راه‌اندازی قرارداد آتی سکه، حداقل تغییر قیمت در هر سفارش ۱۰۰ تومان تعیین‌شده بوده که این مقدار از اواسط ۱۳۹۱توسط بورس کالا به ۵۰۰ تومان تغییر یافت.

ثبت سفارش

انواع سفارش‌ها در بازار آتی سکه به چهار دسته تقسیم می‌شود:

اعتبار جلسه معامله: اعتبار این سفارش تا پایان جلسه معاملاتی خواهد بود.

اعتبار روزانه: اعتبار سفارش تا پایان روز معاملاتی ثبت است

نکته: تفاوت روش اول و دوم در این است که ممکن است در یک روز 2 جلسه معاملاتی برگزار شود و اعتبار روزانه یعنی تا پایان هر دو جلسه معاملاتی طی یک روز معتبر است.

اعتبار تا زمان ابطال: اعتبار این نوع سفارش تا زمان حذف آن توسط مشتری خواهد بود.

اعتبار تا زمان مشخص: اعتبار این نوع سفارش تا زمان تعیین‌شده در سفارش می‌باشد

در حال حاضر در بورس کالای ایران، سفارشات صرفاً فقط تا پایان جلسه معاملاتی اعتبار دارد. پس از جلسه معاملاتی سفارشات از پنل کارگزاری شما حذف خواهد شد!

روش‌های ثبت سفارش

در حال حاضر به دو شکل امکان انجام معامله در بازار آتی سکه وجود دارد؛ به‌صورت تلفی و به صوت آنلاین. به‌صورت تلفنی معامله کردن (مخصوصاً با نوسانات فعلی بازار که خیلی هم شدید هست) ی مقدار دور از ذهن به نظرمی رسه چراکه تشریفات خودش رو دارد. البته گاهی هسته مرکزی بورس به مشکل می‌خورد و لاجرم باید به انجام معاملات با روش تلفنی هم تسلط داشته باشید.

در سامانه آنلاین، ھر مشتری این امکان را دارد تا در بازه زمانی مجاز روزانه، بدون محدودیت مکانی دستور خود را در سامانه ثبت نماید. انجام معاملات به‌صورت آنلاین، نیازی به امضای برگه درخواست ثبت سفارش توسط مشتری، ندارد.

دامنه نوسان

بازه قیمتی معاملات روزانه در بازار آتی سکه محدود به ( ۵%±) قیمت تسویه روز معاملاتی قبل است و امکان ثبت سفارش باقیمتی بالاتر و پایین‌تر از این بازه وجود ندارد. مثلاً اگر قیمت تسویه روز قبل یک‌میلیون تومان باشد؛ آنگاه قیمت تنها می‌تواند عددی بین 950 هزار تومان تا یک‌میلیون 50 هزار تومان باشد. البته همان‌طور که قبلاً گفتیم هر قیمتی باید مضربی از 500 تومان باشد.

صف خریدوفروش

با توجه به اینکه حداقل تغییر قیمت ھر سفارش ۵۰۰ تومان ( ۵,۰۰۰ ریال) این اعداد را باید گرد کنیم. همیشه بالاترین قیمت را به پایین گرد می‌کنیم و پایین‌ترین قیمت را به بالا تا قیمت در محدوده ۵ درصدی قرار گیرد.     اگر فروشنده‌ها انتظار قیمتی بیشتر از این بازه را داشته باشند هیچ سفارش فروشی در سیستم ثبت نمی‌کنند شد، چراکه اعتقاددارند که می‌توانند در قیمت‌های بالاتر معامله خود را انجام دهند و به فروش باقیمت‌های بازه مجاز راضی نمی‌شوند. در این شرایط به‌اصطلاح گفته می‌شود که بازار صف خرید است. این شرایط به ضرر دارندگان موقعیت تعدی فروش و به سود دارندگان موقعیت تعدی خرید خواهد بود. بالعکس در شرایط کاهشی و انتظار نزول بیشتر قیمت و تمایل خریداران به خرید در قیمت‌های پایین‌تر سفارش خریدی در سیستم ثبت نمی‌شود و در این شرایط با صف فروش مواجه خواهیم بود. چنین شرایطی به ضرر دارندگان موقعیت تعدی خرید و سود دارندگان موقعیت تعدی فروش است.