7 راز طلایی قراردادهای آتی که شما را ثروتمند می کند!
7 راز طلایی قراردادهای آتی که شما را ثروتمند می کند! میخواهیم امروز مهم ترین چیزهای قراردادهای آتی را به شما بگیم پس همراهمون باشید. بورس کالا جایی است که کالاهایی مثل گندم، نفت و فلزات خرید و فروش می‌شوند. این بازار مثل یک فروشگاه بزرگ برای کالاهاست، با این تفاوت که همه چیز به صورت رسمی و با قوانین مشخص انجام می‌شود. هدف اصلی بورس کالا این است که قیمت کالاها به صورت شفاف مشخص شود و همه بتوانند به راحتی کالا بخرند و بفروشند.
در بورس کالا، علاوه بر خرید و فروش خود کالا، چیزهای دیگری هم معامله می‌شود که به آنها قراردادهای مشتقه می‌گویند. این قراردادها مثل قراردادی است که در آن شما توافق می‌کنید در آینده یک کالا را به قیمت مشخصی بخرید یا بفروشید.
یکی از مهمترین این قراردادها، قرارداد آتی نام دارد که در این مقاله از رها سرمایه بیشتر به آن پرداخته می‌شود.
بیشتر بخوانید: کتاب از سیر تا پیاز بازار آتی
قرارداد آتی چیست؟
به زبان ساده، قرارداد آتی یک توافق‌نامه بین دو طرف است که در آن یکی از طرفین متعهد می‌شود در آینده‌ای مشخص، مقدار مشخصی از یک کالا را به قیمت مشخصی به طرف دیگر بفروشد. طرف مقابل نیز متعهد می‌شود که این کالا را به همان قیمت بخرد.
ویژگی‌های کلیدی قرارداد آتی:
- تعهد آینده: معامله در حال حاضر انجام می‌شود، اما تحویل کالا و پرداخت وجه آن به آینده موکول می‌شود.
- قیمت مشخص: قیمت کالا از قبل تعیین می‌شود و در زمان انعقاد قرارداد مشخص است.
- قابلیت معامله: قراردادهای آتی را می‌توان در بازار خرید و فروش کرد.
قرارداد آتی: یک نوع قرارداد خاص
یکی از مهمترین انواع قراردادهای مشتقه، قرارداد آتی است. این قرارداد به شما این امکان را می‌دهد که در آینده کالایی را با قیمت مشخصی بخرید یا بفروشید. مثلا شما می‌توانید الان قراردادی ببندید که مثلا سه ماه دیگر یک تن گندم را به قیمت مشخصی بخرید. به زبان ساده‌تر، قرارداد آتی مثل یک قولنامه است که در آن شما از الان قیمت یک کالا را برای آینده مشخص می‌کنید.
چرا قراردادهای آتی مهم هستند؟
- پیش‌بینی قیمت‌ها: به شما کمک می‌کند تا قیمت‌های آینده را پیش‌بینی کنید و از نوسانات بازار سود ببرید.
- حفاظت از سرمایه: اگر شما تولیدکننده گندمی هستید، می‌توانید با خرید قرارداد آتی، قیمت فروش گندم خود را از الان تضمین کنید.
- سرمایه‌گذاری: قراردادهای آتی فرصت‌های سرمایه‌گذاری جدیدی را فراهم می‌کنند.
چرا از قراردادهای آتی استفاده می‌کنیم؟
- شرکت‌ها و سرمایه‌گذاران می‌توانند با استفاده از قراردادهای آتی، خود را در برابر نوسانات قیمت کالاها بیمه کنند.
- با پیش‌بینی درست جهت حرکت قیمت‌ها، می‌توان از قراردادهای آتی سود کسب کرد.
ضمانت ایفای تعهدات طرفین چگونه است؟
شاید برای شما سوال باشه که این معامله به قول مبهم و بدون کالا چجوری انجام میشه؟ برای اطمینان از اینکه طرفین یک قرارداد آتی به تعهدات خود عمل کنند، یک مکانیزم تضمینی وجود دارد.
در بورس کالا، هر دو طرف معامله (خریدار و فروشنده) باید مبلغی را به عنوان “وجه تضمین اولیه” به اتاق پایاپای واریز کنند. این مبلغ مانند یک سپرده است که به عنوان ضمانت اجرای تعهدات در نظر گرفته می‌شود.
چرا وجه تضمین اولیه مهم است؟
- تشویق به پایبندی: این مبلغ باعث می‌شود که طرفین به تعهدات خود پایبند باشند، زیرا در صورت عدم انجام تعهد، ممکن است بخشی یا تمام این مبلغ را از دست بدهند.
- پوشش زیان‌های احتمالی: در صورتی که قیمت بازار تغییر کند و یکی از طرفین متحمل زیان شود، این مبلغ می‌تواند برای جبران بخشی از زیان مورد استفاده قرار گیرد.
تغییرات وجه تضمین اولیه:
مقدار وجه تضمین اولیه با توجه به نوسانات قیمت کالا در بازار تغییر می‌کند. یعنی هرچه نوسانات قیمت بیشتر باشد، مقدار وجه تضمین نیز افزایش می‌یابد.
در واقع، وجه تضمین اولیه یک مکانیزم هوشمندانه است که به ثبات و امنیت بازارهای آتی کمک می‌کند.
در بورس کالای ایران، فقط سکه طلا و زعفران را می‌توانیم با قراردادهای آتی معامله کنیم. اما قبلاً کالاهای دیگری مثل زیره سبز، گنجاله سویا، مس و شمش طلا هم در این بازار معامله می‌شدند. یعنی در گذشته تنوع کالاهای قابل معامله بیشتر بوده است.
به عبارت ساده‌تر:
قبلاً انواع مختلفی از کالاها مثل طلا، زعفران، مس و… را می‌شد با قراردادهای آتی در بورس کالا خرید و فروش کرد، اما الان فقط طلا و زعفران مانده است.
نکته مهم: قرارداد آتی به ما اجازه می‌دهد تا بدون داشتن فیزیکی کالا، روی قیمت آینده آن شرط‌بندی کنیم.
در سال ۹۵، ارزش کل معاملات آتی در ایران خیلی زیاد بود و تقریباً تمام این معاملات مربوط به سکه طلا بود. یعنی ایرانی‌ها بیشتر از هر کالای دیگری، روی قیمت آینده طلا شرط‌بندی می‌کردند.
چرا طلا اینقدر محبوب بود؟
- تورم: به دلیل نوسانات شدید قیمت و تورم بالا در آن سال‌ها، مردم به دنبال راهی برای حفظ ارزش پول خود بودند و طلا یکی از گزینه‌های محبوب بود.
- سادگی: معامله سکه طلا نسبت به برخی دیگر از کالاها ساده‌تر بود و به همین دلیل مورد توجه بیشتر افراد قرار گرفت.
نکته: البته معاملات آتی ریسک‌هایی هم دارد و افراد باید قبل از سرمایه‌گذاری در این بازار، اطلاعات کافی کسب کنند.
تفاوت قرارداد آتی و باقیمت نقدی
در بازار نقدی کالا یا دارایی رو به صورت فیزیکی خرید و فروش می‌کنیم. مثلاً طلا رو می‌خریم و تحویل می‌گیریم.
در بازار آتی ما فقط توافق می‌کنیم که در آینده‌ای مشخص، یک کالا یا دارایی رو به قیمت مشخصی بخریم یا بفروشیم. یعنی ممکنه اصلا کالایی تحویل نگیریم و فقط پولش جابجا بشه.
پس چه تفاوتی داره؟
در بازار نقدی حتما باید کالا رو تحویل بگیریم، اما در بازار آتی این الزامی نیست.
بازار نقدی برای خرید و فروش فوری است، ولی بازار آتی برای معامله در آینده.
- مثالی می زنیم تا کاملا آن را درک کنید.
بازار نقدی مثل خرید و فروش میوه از دستفروش است که همون لحظه میوه رو تحویل می‌گیری. اما بازار آتی مثل پیش‌خرید میوه برای عید نوروز است که ممکنه تا عید میوه رو نبینیم ولی الان قیمتش رو مشخص می‌کنیم.
قولنامه
در هر دو قرارداد خودرو و قرارداد آتی سکه، طرفین در زمان انعقاد قرارداد، تعهداتی را برای آینده بر عهده می‌گیرند.
- قرارداد خودرو: در این قرارداد، خریدار متعهد می‌شود مبلغ مشخصی را در تاریخ معینی به فروشنده پرداخت نماید. در مقابل، فروشنده نیز موظف است خودروی مورد توافق را در همان تاریخ به خریدار تحویل دهد.
- قرارداد آتی سکه: مشابه قرارداد خودرو، در قرارداد آتی سکه نیز خریدار تعهد می‌کند که در آینده تعداد مشخصی سکه را با قیمت توافق شده خریداری نماید. از سوی دیگر، فروشنده نیز مکلف است در تاریخ معین، سکه‌های مورد نظر را به خریدار تحویل دهد.
تفاوت اصلی قرارداد آتی با خرید نقدی خودرو چیست؟
- تعهد آینده: در هر دو قرارداد، تعهدات برای آینده است. اما در قرارداد آتی، ممکن است هیچکدام از طرفین در حال حاضر کالا (سکه) را نداشته باشند.
- تضمین: برای اطمینان از اجرای تعهدات، معمولاً یک مکانیزم تضمین مانند سپرده‌گذاری مبلغی از طرفین در نظر گرفته می‌شود.
دوباره با یک مثال مفهوم را راحت تر به شما می رسانیم. دقیقا قرارداد آتی مثل یک پیش‌خرید است. شما الان قولی می‌دهید که در آینده کالایی را بخرید یا بفروشید، بدون اینکه لزوماً آن کالا را در حال حاضر داشته باشید. این کار به شما اجازه می‌دهد تا روی تغییرات قیمت آینده شرط‌بندی کنید و از فرصت‌های سودآوری استفاده کنید.
بیشتر بدانید: تفاوت بازار بورس و بازار آتی سکه
7 ویژگی مهم و منحصر به فرد قراردا آتی
بازار قراردادهای آتی به ویژه در سال‌های اخیر، رشد چشمگیری داشته و بخش بزرگی از معاملات مالی را به خود اختصاص داده است. حتی در ایران، استقبال از این بازار بیشتر از پیش‌بینی‌ها بوده است.
یکی از جذاب‌ترین ویژگی‌های بازار آتی، امکان خرید و فروش دارایی بدون نیاز به مالکیت فیزیکی آن است. این یعنی شما می‌توانید روی قیمت آینده یک کالا یا سهم شرط‌بندی کنید بدون اینکه لزوماً آن را در اختیار داشته باشید.
در ادامه، به بررسی هفت ویژگی مهم و منحصر به فردی می‌پردازیم که باعث جذابیت این بازار شده‌اند. این ویژگی‌ها به شما کمک می‌کنند تا بهتر با این بازار آشنا شوید و تصمیمات سرمایه‌گذاری بهتری بگیرید.
1. شفافیت و قانونمندی
مهمترین نکته در سرمایه‌گذاری، حفظ اصل سرمایه و اطمینان از شفافیت و قانون‌مداری بازار است.
یکی از مهمترین اصول در سرمایه‌گذاری، حفظ اصل سرمایه است. برای تحقق این هدف، شفافیت و قانونمندی در بازارهای مالی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. سرمایه‌گذاران باید اطمینان حاصل کنند که پولی که به بازار می‌سپارند، در محیطی امن و تحت نظارت قانونی قرار می‌گیرد.
بازارهای بورس و به ویژه بازار آتی سکه، به عنوان نهادهای مالی معتبر و شفاف شناخته می‌شوند. این بازارها تحت نظارت دقیق نهادهای نظارتی قرار دارند و سازوکارهای مشخصی برای جلوگیری از دستکاری قیمت‌ها و تضمین حقوق سرمایه‌گذاران در آنها تعبیه شده است.
در مقایسه با بانک‌ها، کارگزاری‌ها از اعتبار بالاتری برخوردارند. تاکنون مواردی از عدم پرداخت وجه سرمایه‌گذاران توسط کارگزاری‌ها گزارش نشده است، در حالی که احتمال بروز چنین مشکلاتی در سیستم بانکی وجود دارد.
سرمایه‌گذاری در بازارهای مالی، به‌ویژه بازارهای بورس و آتی سکه، به دلیل شفافیت بالا، نظارت دقیق و اعتبار نهادهای فعال در آن، انتخابی امن و مطمئن برای حفظ و افزایش سرمایه است.
2. معافیت مالیاتی
مالیات بر درآمد، یکی از تعهدات مالیاتی افراد در سراسر جهان است. هر فردی بر اساس میزان درآمدی که کسب می‌کند، موظف به پرداخت مالیات به دولت است.
قراردادهای آتی، به عنوان یک ابزار مالی، مزیت معافیت مالیاتی را نیز به همراه دارند. به عبارت دیگر، درآمدی که از طریق معاملات آتی کسب می‌شود، مشمول پرداخت مالیات نمی‌شود.
بنابراین، قراردادهای آتی علاوه بر اینکه یک روش امن برای سرمایه‌گذاری محسوب می‌شوند، می‌توانند به کاهش بار مالیاتی افراد نیز کمک کنند.
3. سود بانکی در حساب مشتری
در بازار قراردادهای آتی، وجوه تضمین سرمایه‌گذاران در حساب‌های بانکی کوتاه‌مدتی نگهداری می‌شود که سود بانکی نیز به آنها تعلق می‌گیرد.
به عبارت دقیق‌تر:
برای هر سرمایه‌گذار، حسابی جداگانه در نظر گرفته می‌شود که وجوه تضمین در آن نگهداری می‌شود.
اگرچه سرمایه‌گذار مالک حساب است، اما برداشت و واریز به این حساب تحت کنترل بورس می‌باشد.
این حساب‌ها از نوع روزشمار بوده و بر اساس میزان موجودی، سود بانکی به آنها تعلق می‌گیرد.
مزیت این روش:
سرمایه‌گذاری دوگانه: سرمایه‌گذاران هم‌زمان می‌توانند از سود بانکی وجوه خود بهره‌مند شوند و در بازار آتی نیز به معامله بپردازند.
بهینه‌سازی سرمایه: این سازوکار به سرمایه‌گذاران امکان می‌دهد تا از سرمایه خود به بهترین نحو استفاده کنند.
4. برداشت یکروزه
از جمله ویژگی‌های ممتاز بازار آتی، قابلیت نقدشوندگی سریع دارایی‌ها می‌باشد. به گونه‌ای که فرآیند دریافت وجه حاصل از فروش دارایی در این بازار، ظرف مدت کمتر از یک روز کاری به انجام می‌رسد. این سرعت در مقایسه با بازار املاک که با فرآیند طولانی‌تری همراه است، نشان از برتری بازار آتی در زمینه نقدشوندگی دارایی‌ها دارد.
یا به عبارت دیگر، بازار آتی امکان تبدیل سریع دارایی‌ها به پول نقد را فراهم آورده که این امر از مزایای رقابتی این بازار محسوب می‌شود.
5. کارمزد اندک
تمامی معاملات در بازارهای مالی، مشمول پرداخت کارمزد می‌باشند. این امر، به ویژه در بازارهای مسکن و اوراق بهادار، به وضوح قابل مشاهده است. وجود کارمزدهای متنوع در این بازارها، بخشی از سود ناشی از معاملات را به خود اختصاص می‌دهد.
با این حال، در بازار قراردادهای آتی، ساختار کارمزدها به گونه‌ای طراحی شده است که حداقل میزان ممکن را به خود اختصاص دهد. به عنوان مثال، کارمزد هر قرارداد آتی مبلغی ثابت و بسیار اندک است که نسبت به ارزش کل قرارداد ناچیز می‌باشد. این ویژگی، بازار قراردادهای آتی را از نظر هزینه‌های معاملاتی، به یک گزینه جذاب برای سرمایه‌گذاران تبدیل نموده است.
در ادامه، تحلیل دقیق‌تری از ساختار کارمزدها در بازار قراردادهای آتی ارائه شده و مقایسه‌ای بین این بازار و بازار بورس اوراق بهادار صورت خواهد پذیرفت.
6. معامالت اهرمی
در تجارت سنتی، اعتبار تاجر همانند سرمایه او عمل می‌کند و هرچه اعتبار بیشتر باشد، امکان معامله با حجم بالاتری از کالا فراهم می‌شود. این مفهوم را می‌توان به عنوان “اعتبار اهرمی” در نظر گرفت.
به عنوان مثال، در تجارت پارچه، یک تاجر می‌تواند با پرداخت ۱۰ میلیون تومان به عنوان پیش‌پرداخت، ۱۰۰ میلیون تومان پارچه دریافت کند و مابقی را به صورت چک پرداخت کند. در این حالت، سود تاجر بر اساس ارزش کل ۱۰۰ میلیون تومان محاسبه می‌شود، در حالی که سرمایه اولیه او تنها ۱۰ میلیون تومان بوده است. این نشان می‌دهد که اعتبار تاجر، به او امکان داده است تا با سرمایه‌ای بسیار کمتر، به سود بیشتری دست پیدا کند.
در بازارهای مالی، به ویژه در قراردادهای آتی، این مفهوم اعتبار اهرمی به صورت ذاتی وجود دارد. در قراردادهای آتی، معامله‌گران می‌توانند با پرداخت مبلغی به عنوان وجه تضمین (که بسیار کمتر از ارزش کل قرارداد است)، به معامله با حجم بالایی از دارایی بپردازند. این امر به معامله‌گران اجازه می‌دهد تا با استفاده از سرمایه کمتر، سود بیشتری کسب کنند.
در واقع، قراردادهای آتی این امکان را فراهم می‌کنند که با استفاده از اهرم مالی، ریسک و بازده معاملات را به طور قابل توجهی افزایش داد.
7. دوطرفه بودن
در شرایطی که بازارهای سنتی با کاهش قیمت کالاها مواجه هستند، استراتژی‌های سنتی همچون خرید در کف بازار و انبارداری، به دلیل ریسک بالای زیان، چندان کارآمد نیستند. در این شرایط، بسیاری از فعالان بازار ترجیح می‌دهند تا از خرید خودداری کنند تا از متحمل شدن زیان بیشتر جلوگیری نمایند.
با این حال، این رویکرد صرفاً به معنای جلوگیری از زیان بوده و امکان کسب سود را فراهم نمی‌آورد. در مقابل، بازارهای مالی پیشرفته‌ای مانند بازار قراردادهای آتی، با مکانیزمی همچون فروش استقراضی، امکان کسب سود در هر دو جهت بازار (صعودی و نزولی) را فراهم می‌آورند. به عبارت دیگر، در این بازارها، با پیش‌بینی صحیح جهت حرکت قیمت، می‌توان حتی در شرایط کاهش قیمت‌ها نیز به سود دست یافت.
بنابراین، می‌توان نتیجه گرفت که در شرایط ناپایدار بازار و کاهش قیمت‌ها، بازارهای مالی پیشرفته‌تر مانند بازار قراردادهای آتی، با ارائه ابزارهای متنوع، فرصت‌های بیشتری را برای کسب سود در اختیار فعالان بازار قرار می‌دهند.
نتیجه گیری
بازار قراردادهای آتی با ارائه فرصت‌های متنوع، شفافیت بالا، هزینه‌های معاملاتی پایین و امکان کسب سود در هر دو جهت بازار، به یک ابزار مالی جذاب برای سرمایه‌گذاران تبدیل شده است.
در وبلاگ بعدی، به طور مفصل به بررسی انواع مختلف قراردادهای آتی، روش‌های معامله و سایر نکات مهم خواهیم پرداخت.
دیدگاهتان را بنویسید
برای نوشتن دیدگاه باید وارد بشوید.