چهار مرحله‌ای که در معامله‌گری باید طی کنید
چطور در بازارهای مالی دام بیاوریم؟ با ۴ مرحله در معامله‌گری سوددِ آشنا شوید…
در طول سال‌های متمادی و تجربه کار با صدها معامله‌گر، دریافته‌ایم که تقریباً تمامی آن‌ها چهار مرحله کاملاً مشابه را پشت سر می‌گذارند تا به موفقیت و سود مستمر دست یابند. این مسئله که در علم روانشناسی به آن نردبان یادگیری می‌گویند، در معامله‌گری هم مصداق دارد. اگر بفهمید که در حال حاضر در کدام مرحله قرار دارید، می‌توانید شرایط حضورتان در مرحله بعدی را تسهیل کنید؛ ضمن اینکه این کار به شما کمک می‌کند تا از بروز و وقوع اشتباهات رایج و مشترک جلوگیری کنید.
مرحله ۱ – عدم شایستگی ناخودآگاه
این، اولین فازی است که معامله‌گر تازه‌کار، که تازه‌وارد دنیای بازار شده است، خود را در آن می‌یابد. در این مرحله، تریدر اصلاً نمی‌داند که چقدر اطلاعاتش اندک است و چه مسیر طولانی‌ای در پیش دارد؛ البته این امر می‌تواند تا حدی هم رهایی‌بخش باشد اما باید بدانید که این مرحله بسیار خطرناک است زیرا وی، قادر به دیدن آن خطرات نیست. درواقع، تصمیمات خریدوفروش او عملاً قمار است و در پس آن، هیچ فرایند و استراتژی حرفه‌ای تحلیلی و معاملاتی قرار ندارد؛ البته، معامله‌گری که به عدم مهارت‌ها و توانمندی‌هایش آگاه نیست، هیچ‌گاه این حقیقت که «هنوز هیچ‌چیزی نمی‌داند» را قبول نخواهد کرد. من خودم شخصاً یکی دو سال اول فعالیت در بازارهای مالی را فقط در همین مرحله درجا زدم! در ادامه شمارا با برخی از ویژگی‌های این قبیل معامله‌گران آشنا می‌کنیم:
- وی، بدون داشتن یک سیستم معامله‌گری تعریف‌شده، و کاملاً به‌صورت تصادفی، دست به خریدوفروش می‌زند
- وی در هر معامله، سیستمش را تغییر می‌دهد
- وی اصول مربوط به مدیریت ریسک یا اندازه موقعیت‌هایش را رعایت نمی‌کند
- وی اصولاً مسیر معاملاتی‌اش را در لحظه عوض کرده و تمام توجهش را معطوف به تصمیمات دیگران معطوف می‌کند
- وی، از سودهایی که کسب می‌کند هیجان‌زده شده و انگیزه فعالیت بیشتر و بیشتر پیدا می‌کند درحالی‌که عملاً توجه چندانی به ضررهایش ندارد
- شانسی که اغلب تازه‌کارها با آن مواجه می‌شوند، محرک وی است
- یک ضرر، تقریباً تمامی سودهای قبلی‌اش را صفر می‌کند
در این مرحله، معامله‌گرانی که از خوش‌شانسی تازه‌کاران برخوردارند، کماکان به حرکت خود ادامه می‌دهند و خودشان را به مرحله بعدی می‌رسانند. اما در اغلب موارد، معامله‌گران ضرر می‌کنند، خیلی زود امیدشان را از دست می‌دهند و به این حقیقت اذعان می‌کنند که معامله‌گری، برخلاف انتظارشان، کاری بسیار فراتر از کلیک کردن روی ماوس یا ارسال دستور خریدوفروش به کارگزار است.
در اینجا باید این نکته را به شما یادآوری کنم که شما تازه در ابتدای راه هستید و کاملاً طبیعی است که از بسیاری از موارد و مسائل هیچ‌چیزی ندانید و سر درنیاورید. شما باید خودتان را وقف یادگیری اصول اولیه کارکرده و ضمناً، سعی کنید پول زیادی هم از دست ندهید.
مرحله ۲-عدم شایستگی و توانایی خودآگاه
حال، تریدر دریافته است که از بازار و معامله‌گری چیز زیادی نمی‌داند و می‌داند که باید خود را برای یادگیری و تلاش آماده کند. وی، باانرژی و انگیزه به‌دست‌آمده از سود در چند معامله شانسی، هرچه که به دستش می‌رسد را مطالعه می‌کند. معامله‌گری که در این مرحله پس از مطالعه و یادگیری بسیاری از اصول، هنوز هم به‌صورت مرتب، ضرر می‌کند، اغلب تقصیر را به گردن ابزارها، اندیکاتورهای اشتباه، اطلاعات گمراه‌کننده یا بازارهای ناجوانمردانه می‌اندازد. درواقع، او، به‌جای اینکه به درون خود پرداخته و راه‌هایی برای رشد و بهبود خود پیدا کند، در جستجوی بهانه‌های خارجی است تا بتواند ضررهایش را توجیه کند. الآن که دارم این متن را برایتان تهیه می‌کنم سرم سوت می‌کشد که خودم چطور مضحکانه در این شرایط بودم…
این مرحله، یعنی عدم شایستگی آگاهانه، همان مرحله‌ای است که غالباً، بیش از تمامی مراحل طول می‌کشد، هرچند برای من زیاد طول نکشید اما برخی از معامله‌گران، حتی بعد از سال‌ها حضور در بازارها، هیچ‌وقت چنین مرحله‌ای را تجربه نمی‌کنند. در ادامه، چندین اصل و سؤال را با شما در میان می‌گذاریم که می‌توانند شمارا از مشکلات بالقوه‌تان در تفکر و ذهنیت معامله‌گری و رویکرد کلی‌تان آگاه سازند:
- در ۶ ماه گذشته، بدون بررسی و مطالعه، سیستم معاملاتی‌ام را بیش از یک‌بار عوض کرده‌ام؟ شما نباید مدام از یک سیستم به سیستم دیگر بپرید.
- به‌صورت فعال و آگاهانه، معاملاتم را بررسی می‌کنم تا به ریشه اشتباهاتم پی ببرم؟ یا آیا من بدون بررسی و مطالعه کافی، مدام در حال تست کردن روش‌های جدید هستم؟
- هنوز هم اشتباهاتی در معاملاتم انجام می‌دهم که ضرر زیادی به من تحمیل می‌کند؟ یا اینکه از مقررات و قوانین معاملاتی‌ام پیروی می‌کنم؟
- همان اشتباهات قدیمی‌ام را به‌صورت مرتب تکرار می‌کنم؟
گوشه‌ای بنشینید و به این سؤالات پاسخ دهید. حتی اگر حقیقت ماجرا موجب ناراحتی‌تان هم بشود، بدانیم و آگاه باشیم که روبرو شدن به حقایق تلخ بهتر از چپاندن کلاه گشاد بر سره خودمان است! با خودتان صادق و روراست بمانید. دروغ گفتن به خودتان شمارا در موقعیت فعلی‌تان گیر می‌اندازد و دیگر قادر نخواهید بود در قامت یک معامله‌گر، رشد و پیشرفت کنید.
لحظه حساس و سرنوشت‌ساز
ممکن است در نظرتان تکراری بیاید اما این، همان لحظه‌ای است که تریدر مسئولیت اقداماتش را می‌پذیرد. او متوجه می‌شود که تمامی اشتباهات گذشته‌اش و رفتارهای نادرستش، وی را به هیچ جا نخواهد رساند. مهم‌تر از همه، او درمی‌یابد که شکست‌های گذشته‌اش ناشی از شکست سیستمش نبوده است و درواقع، خودش، دلیل تمامی ضررهایش است. چه بپذیریم چه نپذیریم، بخش عمده خطاهای معامله‌گری از عملکردهای نابجا و غلط ما ناشی می‌شود نه شرایط بازار!
اگر معامله‌گری واقعاً قصد داشته باشد که به هدف برسد، عملاً فقط یک‌راه در پیش روی خودش می‌یابد؛ اصول زیر، ذهنیت جدید را توضیح می‌دهد:
- دست از تغییر سیستم برداشته و تمام تمرکزش را، با تحلیل و بررسی‌های مستمر و مداوم، صرف بهبود همان سیستمی که با آن کارکرده است، می‌کند
- شروع به بررسی رفتارهایش می‌کند تا الگوهای رفتاری منفی‌اش را شناسایی کند
- از یک برنامه معاملاتی منسجم روزانه پیروی کرده، برنامه معاملاتی تدارک دیده و به ثبت معاملات و تصمیماتش می‌پردازد
- و سرانجام متوجه می‌شود که داده‌های ورودی، تنها بخشی از سیستم وی می‌باشند و برای اینکه بتواند به سود برسد، باید بتواند روی تمامی بخش‌های سیستمش کار کند.
مرحله ۳: شایستگی خودآگاه
اکنون، تریدر دیگر فهمیده است که معامله‌گری چیست. بااینکه در این مرحله، هنوز معامله‌گری، کار آسانی نیست و نتایجی که به دست می‌آید، از نتایج ایدئال وی، فاصله بسیاری دارد، وی، از اهمیت تفکر فرایند محور آگاه است. وی، دیگر تمام توجهش را به نتایج معاملاتش معطوف نمی‌کند!
اغلب معامله‌گران، دوست دارند قبل از اینکه اقدامات مستمر و پیاپی را انجام دهند، نظاره‌گر نتایج مثبت و مستمر باشند که البته، امری غیرممکن است. شما در مرحله اول، به یک رویکرد مستمر و یکدست نیاز دارد تا سپس، بتوانید نتایج مستمر را شاهد باشید. بله؛ من هم قبول دارم؛ نتایج در ابتدای کار، اصلاً قابل‌توجه نخواهند بود و حتی ممکن است برای مدتی، فقط ضرر کنید؛ اما دست‌کم، شما به روشی رسیده‌اید که می‌توانید با آن کارکنید و نتایجی را هم حاصل کنید.
وقتی‌که برنامه و روش مدونی نداشته باشید، نمی‌توانید بفهمید که کدام‌یک بهترین نتیجه را به شما می‌دهند و صرفاً روی آن‌ها متمرکز شوید. معامله‌گران در این مرحله، در نقطه سربه‌سر قرار دارند و کم‌کم در مسیر کسب سود مستمر قرار می‌گیرند. در این مرحله، نظم و ترتیب، احساسات و مدیریت ریسک صحیح از اهمیت بسیار بالایی برخوردارند و یک رویکرد بلندمدت می‌تواند مانع از برگشت معامله‌گر به‌سوی اشتباهات و عادات قدیمی‌اش شود.
دفترچه ثبت معاملاتش، در این مرحله، بهترین دوست و همراه همیشگی وی می‌شود چراکه دیدگاهی عاری از احساسات نسبت به عملکرد و رفتارش در اختیار وی قرار می‌دهد.
مرحله ۴ – شایستگی و مهارت ناخودآگاه
این مرحله، همان‌جایی است که معامله‌گری، کاری خسته‌کننده می‌شود و البته، معامله‌گری باید هم خسته‌کننده باشد! معامله‌گر در این مرحله، سال‌های سال دقایق با ارزش زندگی خود را در تالار بورس به هدر داده، یا به مانیتور نگاه کرده است و همان شرایط و موقعیت‌ها را صدها یا شاید هم هزاران بار دیده است. وی دقیقاً می‌داند که شرایط ایدئال او چیست و معامله‌گری، برایش تبدیل به یک بازی حوصله و زمان‌بر می‌شود.
تریدر در این مرحله، به‌خوبی باپوست و استخوان، دریافته است که نمی‌تواند در هر معامله‌ای سود کند و مهم‌تر آنکه، می‌داند تا زمانی که از مقررات و قوانین معاملاتی‌اش پیروی می‌کند، ضررهایش اهمیت چندانی نخواهند داشت. اکنون، معامله‌گری، شناسایی و شناخت الگوها، مدیریت ریسک، و رشد و پیشرفت شخصی مستمر است.
چنین معامله‌گری، تشنه پیشرفت شخصی است و به‌صورت مرتب، به مطالعه سهام‌های مختلف می‌پردازد. وی، اثرگذاری و بازدهی روش معاملاتی‌اش را ارزیابی می‌کند. دفتر ثبت معاملاتی‌اش (روز نگار)،اکنون، پایه و اساس تجارت و کسب‌وکار پول‌ساز اوست؛ هرگاه که با مشکل و چالشی روبرو می‌شود، به آن رجوع می‌کند و به دنبال علت و راه‌حل می‌گردد.
در لحظه اکنون، شما در کدام مرحله قرار دارید؟
معامله‌گر بودن، به معنی حرکت در مسیر رشد شخصی و شناخت خود است که در تمام عمرتان ادامه خواهد داشت؛ همانطورکه پیش‌تر گفتم معامله‌گری یک سفر است نه یک مقصد. بازار بورس هرروز نکته‌ای درباره‌ی خودتان به شما می‌آموزند. در حقیقت، برنامه معاملاتی‌ای که منجر به کسب سود معامله‌گر می‌شود، گستره‌ای از شخصیت وی به همراه ویژگی‌های مثبت و منفی‌اش است. اکنون، اگر شما، به‌صورت مستمر سود نمی‌کنید، باید گوشه‌ای بنشینید و به خودتان نگاهی بیندازید؛ سپس به سؤال زیر پاسخ دهید: من اکنون، در کدام مرحله قرار دارم؟
سعی کنید تا جایی که می‌توانید پاسختان را تکمیل کنید و با خودتان هم صادق باشید. لحظه‌ای که به این سؤال جواب می‌دهید، و نتایجی که از آن به دست می‌آورید، شمارا در مسیر رشد و پیشرفت در معاملاتتان قرار خواهد داد و کم‌کم، روزی متوجه خواهید شد که به سرمنزل مقصود رسیده‌اید؛ هرچند تجربه و تحقیق به من یکی نشان داد افراد کمی به این مرحله خواهند رسید..
دیدگاهتان را بنویسید
برای نوشتن دیدگاه باید وارد بشوید.