پارادوکس تحلیل بازار
یکی از مسائل جالب در معامله‌گری این است که به دو معامله‌گر، یک چارت و حتی یک الگوی معاملاتی مشابه بدهید و نتایج به‌دست‌آمده را باهم مقایسه کنید؛ باور کنید، شگفت‌زده خواهید شد؛ همه‌چیز مشابه هم است: از دانش، تجربه معاملاتی تا دسترسی به اطلاعات؛ اما این دو معامله‌گر، در تفسیر داده‌های بازاری کاملاً یکسان ، رفتارهای کاملاً متفاوتی نسبت به هم در پیش می‌گیرند. علت چیست؟
به خاطر می‌آورم که روزی به همراه دوستم در حال بررسی یک چارت در بازاری بودیم که هر دو در آن معامله باز داشتیم؛ در آن دوران، بازار روندی کاملاً خلاف انتظار و معاملات ما در پیش‌گرفته بود؛ نکته‌ای که برایم جالب یا بهتر بگویم عجیب بود این بود که متوجه شدم من و دوستم، علی‌رغم اینکه معاملاتی تقریباً مشابه و در شرایط یکسان داشتیم، تا این حد با یکدیگر اختلاف‌نظر داشتیم؛ من به این نتیجه رسیده بودم که سایز و اندازه معاملاتی‌مان دلیل این تفاوت بود؛ و از بین ما دو نفر، یکی از ما تعصب کمتری نسبت به تحلیل داشت چراکه ضرر کمتری هم وی را تهدید می‌کرد.
خب؛ این مورد، تنها یکی از دلایل محتمل در تفاوت ما در تفسیر این معامله و چارت بود؛ چراکه درواقع، هزاران دلیل برای این امر وجود داشت؛دوست دارم در مورد این فاکتورها بنویسم؛ ممکن است آن‌ها را بخوانید و به نشانه تائید سرتان را تکان دهید؛ امید دارم که این مسئله شمارا به اندیشیدن درباره وجود دیدگاه‌های متفاوت درباره یک معامله در بازار، به‌عنوان‌مثال، دیدگاه خودتان و رقیبتان (منظورم افرادی است که در آن سر معامله قرار دارند)، وا‌دارد. شما با این کار به یک معامله‌گر بهتر بدل خواهید شد.
وابستگی بیش‌ازحد در قبال یک موقعیت
شخصاً معتقدم هرچقدر یک معامله‌گر، ریسک بیشتری را به نسبت کل ارزش خالص دارایی‌های خود قبول می‌کند (یا هرچقدر پول بیشتری را در یک معامله سرمایه‌گذاری می‌کند)، میزان احساسات بیشتری را نیز با خود به معامله وارد می‌کند. شاید این مسئله به نظرتان بدیهی به نظر برسد اما اجازه دهید جزییات بیشتری را در این مورد با شما در میان بگذارم تا دید بهتری به شما بدهد.
وقتی‌که فکر و ذکرتان را درگیر یک معامله یا سرمایه‌گذاری می‌کنید، احتمال بروز اشتباه را در خودتان به میزان قابل‌توجهی افزایش می‌دهید؛ به همین دلیل، فرض کنید دو معامله‌گر بر روی یک آیتم یکسان سرمایه‌گذاری کرده‌اند؛ اما اگر یکی از آن‌ها، درصد بسیار بیشتری از دارایی‌هایش را وارد معامله کرده باشد و درواقع، ریسک بیشتری متقبل شده باشد، به‌احتمال بسیار قوی، نوع نگاهش به چارت متفاوت خواهد بود و واکنش‌های کاملاً متفاوتی هم از خود نشان خواهد داد.
نکته مهم آن است که هرچه قدر پول بیشتری را وارد معامله کنید، به همان اندازه احساسات بیشتری را هم وارد بازی کرده و با هر بالا و پایین در نمودار، تکان‌های شدیدی‌تری را هم تجربه خواهید کرد! وقتی‌که نسبت به یک موقعیت، بیش‌ازحد احساساتی شوید، ممکن است یک اصلاح کوتاه‌مدت در آن موقعیت، به چشم شما، یک اصلاح قوی و شدید تلقی شود که قادر است حتی حد ضررتان را هم بشکند..
خب، شما در این شرایط چه می‌کنید؟ واضح است که تحت تأثیر احساس قدرتمند ترس، به‌سرعت، و با تن دادن به کسب سودی اندک در مقایسه با سرمایه اولیه‌تان، و یا در نقطه سربه‌سر، از معامله خروج می‌زنید. البته باید به شما بگویم این شرایط بهتر از تحمیل ضرر است اما این قبیل رفتارها می‌توانند ذهنیت معاملاتی شمارا مخدوش ساخته و منجر به رقم خوردن اشتباهات بعدی و بیشتری شوند. یادتان که این مسئله را در چند ویدیو برایتان تشریح کردم؟
اما اگر تا این حد در قبال معامله‌تان احساساتی نشده بودید، شاید همان اصلاح هم در چشمتان، جور دیگری به نظر می‌آمد: بله، یک اصلاح ساده. این، فقط یک نمونه از هزاران مثالی است که نشان می‌دهد قبول ریسک بیش‌ازحد یا دخیل کردن احساسات بیش‌ازحد در یک معامله می‌توانند شمارا دچار ترس و واهمه ساخته و باعث شوند خودتان، با دست خودتان، معاملاتتان را خراب کنید.
ختم کلام اینکه از بین دو معامله‌گری که یکی از آن‌ها، ریسک سنگینی را متقبل شده است و دیگری، دارایی کمتری را وارد بازار کرده است، آن فردی که ریسک بیشتری را پذیرفته است، عموماً و اغلب تحت تأثیر ترس، واکنش نشان داده و نمی‌تواند همچون آن‌یک معامله‌گر، شاهد نتایج مطلوب در معاملاتش باشد.
تعصب در قبال خرید یا عدم خرید
شما همین‌که وارد موقعیتی می‌شوید، نوع دیدگاه و نگاهتان به نمودار، در مقایسه با فردی که هنوز معامله نکرده است، تغییر می‌کند. حتی اگر شما طبق برنامه معاملاتی‌تان به‌پیش می‌روید و پارامترهای ریسک مختص هر معامله را هم رعایت می‌کنید، صرف اینکه پولی که به‌سختی به دست آورده‌اید را در بازار به مخاطره انداخته‌اید و ممکن است دیگر رنگش را هم نبینید، شمارا تحت تأثیر قرار می‌دهد. به همین دلیل است که می‌گویند معامله‌گری، کار افرادی که از شخصیتی قوی و یا قاطعیت بهره‌مند نیستند، نیست.
بر همین اساس است که وقتی در حساب آزمایشی و با پول مجازی معامله می‌کنید، نتایج بهتری را هم در مقایسه با ورود واقعی به بازار، کسب می‌کنید. دلیلش این است که پای پول کاغذی و الکی در میان است. کلید موفقیت در معامله این است که بتوانید پولتان را فراموش کنید و طوری معامله کنید که انگار دارید بازی می‌کنید و پولتان، صرفاً راهی برای کسب امتیاز از این بازی است. تنها راه برای انجام مؤثر این کار، این است که خودتان را بیش‌ازحد به یک معامله وابسته نکنید. درواقع، شما باید بتوانید به‌گونه‌ای چارت را ببینید که انگار هیچ خریدی انجام نداده‌اید و هنوز به‌صورت واقعی، وارد بازار نشده‌اید!
تعصب ناشی از نتایج قبل
یکی از دلایل تفاوت در نگاه دو معامله‌گری که در شرایط یکسان به چارتی می‌نگرند، می‌تواند ناشی از نتایج به‌دست‌آمده‌شان در معاملات اخیرشان باشد. با این تفاسیر، معامله‌گری که در معاملات اخیر خود، سود کرده است، با نگرشی دیگر، در مقایسه با معامله‌گری که اخیراً مدام ضرر داده است، به چارت نگاه خواهد کرد. قبول دارید؟
در بخش اعضای طلایی سایت، طی مقالات متعدد، به چنین تعصبات و پیش‌داوری‌ها اشاره کردم که می‌توانند منجر به ضرر در سرمایه‌گذاری‌مان شود. درواقع، سرمایه‌گذاران خرد، مدام عملکرد سرمایه‌گذاری را تحت نظر دارند و فکر می‌کنند چون تا به اینجا، روند، صعودی بوده است، پس در آینده هم شرایط به همین نحو خواهد بود.
ما انسان‌ها همیشه تحت تأثیر رویدادهای اخیر قرار داریم؛ این مسئله، کاملاً طبیعی است که البته می‌تواند هم نتایج خوب و هم بدی را در معامله‌گری ایجاد کند. به‌عنوان‌مثال، اگر با تکیه بر رویدادها و عملکرد اخیر، وارد بازار گاوی شوید، سود خواهید کرد؛ اما وقتی‌که بازار تغییر روند می‌دهد و شروع به حرکت در یک کانال می‌کند، اگر نتوانید روند قالب بازار را درک کنید، ضرر خواهید کرد.
نکته جالب داستان اینجاست که تعصبات شخصیتی متفاوتی وجود دارند که می‌توانند بر نوع نگاه فرد در قبال بازار تأثیرگذار باشند.
وابستگی بیش‌ازحد به بازار
دلایل مختلفی برای وابستگی شدید افراد به بازارها و یا تصمیمات اولیه آن‌ها وجود دارد که الزاماً به وابستگی مالی شدیدشان (یا نگرانی شدید در مورد ریسک مالی پذیرفته‌شده‌شان) ارتباط پیدا نمی‌کند.
معامله‌گری را در ذهنتان تصور کنید که بازار بورس را به‌دقت بررسی کرده است و نمودار قیمت یک سهم را از ابعاد گوناگون، مطالعه کرده است؛ احتمال وابستگی یا بهتر بگوییم چسبندگی به بررسی‌ها، در چنین فردی، پس از انجام معامله، بسیار بالا خواهد بود. این شخص دوست ندارند و نمی‌تواند ببینند که زمانی که صرف بررسی شرایط و احتمالات بازار یا چارتی شده است، هدر برود! این امر باعث می‌شود به دنبال اخباری باشند که این نوع نگاهشان را تائید کند؛ خبر خوب یا بد این است که در دنیای مجازی و کانال‌های تلگرام، شما هرچه که دنبالش بگردید را پیدا خواهید کرد! اما باید آگاه باشید که با چنین کاری، صرفاً به غرور خود اجازه داده‌اید تا بر شما و رفتارهایتان غلبه کند. شما صرفاً به این دلیل که نمی‌خواهید یا نمی‌توانید ببینید و بپذیرید که اشتباه کرده‌اید یا تحقیقاتتان بی‌فایده بوده‌اند، به بررسی‌هایتان می‌چسبید.
این نوع تعصب از اعتمادبه‌نفس بیش‌ازحد ناشی می‌شود، از صرف زمان قابل‌توجه جهت مطالعه بازار و متقاعد ساختن خودتان به اینکه شما راه درستی را در پیش‌گرفته‌اید و پیش‌بینی‌تان هم درست از آب درخواهد آمد؛ به‌علاوه، معامله‌گرها بعد از کسب سود در یک معامله هم این اعتمادبه‌نفس بیش‌ازحد را تجربه می‌کنند چراکه احساس خوبی نسبت به تصمیم اخیرشان پیدا می‌کنند؛ آن‌ها سعی دارند تا عمده دلیل موفقیتشان را به کارهایی که انجام داده‌اند ارتباط دهند؛ در چنین شرایطی، مقوله احتمالات را کاملاً فراموش می‌کنند!
معامله‌گر دیگری که با چنین مشکلی مواجه نیست چون چنین تحقیقاتی و البته، چنین سرمایه‌گذاری‌هایی را انجام نداده است، از شرایط بهتری در مقایسه با معامله‌گر بالا برخوردار است. وقتی زمان کمتری را صرف چیزی می‌کنید، به‌صورت طبیعی به آن وابستگی کمتری خواهید داشت و این امر، دیدگاهی جدید و مهم‌تر از آن، نگاهی عاری از احساسات و عواطف به شما می‌دهد.
توانایی ما در تفکیک احساساتمان در معامله‌گری، امری حیاتی است و به همین دلیل، شخصاً اعتقادی به معامله بر اساس اخبار یا توجه به شایعات ندارم. به نظر من، به‌جز یادگیری اصول تحلیل بنیادی (در حد کاربردی) و طراحی استراتژی معاملاتی مدون و درک ترمینولوژی اصول معامله‌گری، انجام تحقیقات بیشتر در بازار فایده ندارد و حتی می‌تواند به شما ضرر برساند!
نمودارهای خلوت و شلوغ!
یکی از دلایل واضح در تفاوت نگاه دو معامله‌گر به یک نمودار یکسان، اندیکاتورهای مختلف است. برخی از تریدر ها از اندیکاتورهای تحلیل تکنیکال استفاده می‌کنند که چارت را به یک اثر هنری بدل می‌سازد! اما برخی دیگر، از چارت‌های ساده و تمیز بدون اندیکاتور استفاده می‌کنند که می‌تواند نوع نگاه آن‌ها را به همان بازار از اساس تغییر دهد.
پیروی یا عدم پیروی از روند
دو معامله‌گری که در گذشته با در پیش گرفتن روش‌های متفاوت از بازار سود کسب کرده‌اند، در تفسیر یک نمودار، نظرات متفاوتی به شما خواهند گفت. به‌عنوان‌مثال، معامله‌گر الف، چارتی صعودی را می‌بیند اما ازآنجایی‌که وی، اصولاً خلاف جهت روند بازار معامله می‌زند، می‌خواهد در اوج، و با حفظ سودی که تا بدین جا کسب کرده است، از صحنه خداحافظی کند!
درعین‌حال، معامله‌گر ب، روندی صعودی را در چارت مشاهده می‌کند و می‌خواهد که با آن همراه شود؛ چراکه وی هم‌سود کسب کرده است. وی قبلاً هم‌جهت با روندها معامله کرده است و سود ساخته است. ازنظر وی، نباید خلاف جهت جمع حرکت کرد. ناگفته نماند که سبک معامله‌گری بنده هم شبیه معامله‌گر (ب) است!
هیچ‌کدام از این رویکردها الزاماً صحیح یا غلط نیستند؛ راه‌های مختلفی برای کسب سود از بازار وجود دارد. بااینکه حرکت در خلاف جهت روندهای کوتاه‌مدت خطرناک است، بعضی افراد در بهره بردن از چنین شرایطی یا یافتن نقاطی که بازار در آن‌ها تغییر جهت می‌دهد، بسیار استادند! بااین‌حال، به اکثر معامله‌گرها پیشنهاد می‌شود از روند بازار پیروی کنند.
نکته مهم این است که هر فردی، با دیدی متفاوت از دیگری، به چارت یا بازار در شرایط مشابه نگاه می‌کند و به‌تبع آن، واکنش‌های متفاوتی را هم در مواجه با روندهای یکسان نشان می‌دهد.
خلاصه اینکه
دو معامله‌گر، در مشاهده و تفسیر یک چارت، نظرات متفاوتی دارند و عموماً، نتایج متفاوتی را حتی در دل شرایط یکسان، حاصل می‌کنند.
عمده دلیل تفاوت در مشاهده و تحلیل یک چارت یکسان توسط دو معامله‌گر، به عدم وجود نظم برمی‌گردد. برخی معامله‌گران ریسک زیادی در هر معامله متقبل می‌شوند که می‌تواند درک و پیش‌بینی آن‌ها از رفتار فعلی و آتی بازار را به‌شدت تحت تأثیر قرار دهد. بااینکه من به‌شخصه می‌توانم اهمیت نظم و انضباط در معامله‌گری و چرایی نیاز شما به آن را برایتان شرح و آموزش دهم، اما نمی‌توانم شمارا به در پیش گرفتن نظم درروند معاملاتی‌تان وا‌دارم! یعنی فقط می‌توانم درب ورودی به جاده موفقیت در معامله‌گری را به شما نشان دهم اما نمی‌توانم خودم، به‌جای شما، قدم در این مسیر بگذارم! این با شماست که چطور و تحت چه شرایط و احساساتی بخواهید به بازار نگاه کنید و چطور آن را تحلیل و تفسیر کنید.
پی‌نوشت: این مطلب را به این دلیل نوشتم که پاسخ سؤال یکی از دانش پذیران دوره پیشگامان بورس آقای م.صادق پور را داده باشم…
1 دیدگاه
به گفتگوی ما بپیوندید و دیدگاه خود را با ما در میان بگذارید.
دیدگاهتان را بنویسید
برای نوشتن دیدگاه باید وارد بشوید.
???????