با انواع بازار‌های مالی آشنا شوید!

در این مطلب تصمیم داریم شمارا با انواع بازارهای مالی همچون بازار فارکس آشنا کنیم. به‌طورکلی بازاری که در آن دارایی‌های کاغذی دادوستد می‌شود را بازار مالی می‌گوییم.

فرض کنید شما در بازار بورس تعدادی سهم از یک شرکت را می‌خرید. در این حالت معادل تعداد برگه سهامی که در اختیار دارید مالک بخشی از دارایی‌های آن شرکت هستید. اما شما به‌عنوان سهامدار تنها چیزی که درازای خرید سهم دریافت می‌کنید یک برگه سهم هست که حدود مالکیت شما رو از این شرکت مشخص می‌کند. درواقع هیچ دارایی فیزیکی را دریافت نخواهید کرد.

بازارهای مالی برخلاف بازار سنتی هستند. چنانچه شما در بازار املاک که بازاری غیرمالی است سرمایه‌گذاری کنید درازای پولی که پرداخت می‌کنید دارایی فیزیکی دریافت می‌کنید. این دارایی همان واحد آپارتمان یا زمینی که دریافت می‌کنید.

طبقه‌بندی بازارهای مالی

به‌طور خلاصه بازارهای مالی را می‌توان به چهار دسته تقسیم کرد.

بازار سهام (Stock) بازار اوراق قرضه (Bonds) بازار کالا (commodity) و بازار تجارت ارزی (forex). تمرکز این مطلب آموزشی بر روی بخش آخر، یعنی بازار فارکس است.

در ادامه جهت آشنایی هر چه‌بهتر با این‌ بازارها توضیحات اجمالی را خدمتتان ارائه می‌کنیم که بهتر با این چهار نوع بازار مالی آشنا شوید.

بازار سهام

بازار سهام مکانی فیزیکی است که در آن برگه‌های سهم خریدوفروش می‌شود. شرکت‌های بزرگ جهت توسعه کسب‌وکارشان، بخشی از دار ای‌هایشان را در قالب برگ‌های سهام در بورس ارائه می‌کنند. ما به‌عنوان یک سهامدار می‌توانیم با خرید سهام شرکت‌هایی که در بورس پذیرفته شدند جزو سهامداران شرکت باشیم. با این اوصاف اگر شرکت از انجام فعالیت‌های اقتصادی سودی برد، این سود بین سهامداران تقسیم خواهد شد. البته این سود می‌تواند در قالب برگه سهام جایزه به سهامداران اعطا شود.

فعالیت‌های سودآور شرکت بر اساس صورت‌های مالی که ارائه می‌دهند قابل تفسیرند. این صورت‌های مالی قابل‌مشاهده برای عموم است. سهامداران می‌توانند با تحلیل و تحقیق سهام ارزنده را شناسایی کنند.

همچنین کسب سود در بازار سهام به روش ارزان‌خریدن و گران فروختن نیز امکان‌پذیر است. کافی است سهام را در قیمت‌های ارزان‌خرید و در قیمت‌های گران فروخت. قاعدتاً اگر تحلیل شما غلط نسبت به روند پیشروی قیمت سهم غلط از آب درآید آن‌وقت متحمل زیان خواهید شد!

باید در نظر داشته باشیم که چنانچه شرکت بازدهی منفی داشته باشد درنتیجه آن ارزش سهام شما هم کاهش پیدا می‌کند. ازجمله بازارهای معتبر سهام در دنیا می‌توان به  بازار سهام توکیو، بازار بورس سهام لندن و نیویورک اشاره کرد.

بد نیست بدانیم حجم معاملات در بازارهای سهام بین‌المللی بسیار بزرگ‌تر از بازار سهام تهران است. تا جایی که می‌توان گفت بورس تهران، یک بورس نوپا است و گردش مالی آن با بازارهای سهام خارجی اصلاً قابل‌مقایسه نیست!

در حال حاضر بیش از 500 شرکت در بورس تهران پذیرفته‌شده‌اند. چنانچه فعالیت‌های شرکت که ما سهامدار آن هستیم دارای تراز مثبت باشد آن‌وقت ارزش سهام ما هم به همان نسبت افزایش پیدا خواهد کرد. درواقع بازی سهام یک بازی برد برد است! یعنی سودآور بودن فعالیت‌های شرکت، افزایش قیمت سهام را به همراه خواهد داشت.

بازار اوراق قرضه

نوع دیگر بازارهای مالی، بازار اوراق قرضه است. اوراق قرضه، اوراق بهاداری هستند که توسط دولت یا نهادهای معتبر مختلف صادر می‌شود. معمولاً پشتوانه قوی برای بازپرداخت اصل و سود این اوراق وجود دارد. همچنین سود آن تضمینی می‌باشد. صادرکننده این اوراق بر اساس یک سررسید که ممکن است ماهیانه و سالیانه باشد عموماً در زمان سررسید اصل پول پرداختی شما رو تضمین می‌کند. البته اصل پول که هنگام خرید اوراق مشخص‌شده را به همراه سودی که در ابتدا تضمین‌شده را به خریدار تحویل می‌دهد. با خرید اوراق قرضه می‌توانید یک سرمایه‌گذاری بدون ریسک با سود مشخص و طی زمان مشخص به همراه داشته باشید.

اشکال این نوع سرمایه‌گذاری نسبت به خرید سهام در بازار بورس این است که سود آن کم است. درواقع چیزی در حد تورم یا کمتر از آن سودآوری دارد!

فرض کنیم اوراق قرضه را خریداری کنید که دارای سررسید یک‌ساله با سود ۱۵ درصد باشد. در این صورت اگر میزان سرمایه‌گذاری شما 10 میلیون تومان بوده باشد آن‌وقت در تاریخ سررسید به میزان یک‌میلیون و ۱۵۰ هزار تومان سود به شما بازپرداخت خواهد شد. نکته قابل‌تأمل اینکه سود این اوراق رابطه مستقیمی با نرخ بهره بانکی دارد. یعنی کاهش یا افزایش نرخ بهره بر سود این اوراق اثرگذار خواهد بود.

بورس کالا

نوع دیگر بازارهای مالی بازار کالا است. بورس کالا بازاری منسجم است که در آن اشکال مختلف دارایی مثل ذرت، شکر، غلات و غیر خریدوفروش می‌شود. البته بازار انرژی که در آن نفت و مشتقات نفتی هم خریدوفروش می‌شود نیز زیرمجموعه بورس کالا است.

بخش عمده معاملاتی که در بازار کالا صورت می‌گیرد به‌صورت تحویل در آینده است. به این نوع معاملات اصطلاحاً قراردادهای آتی اطلاق می‌شود. یک مثال ساده اینکه شما کالایی را با نرخ فعلی برای تحویل در سه ماه دیگر خرید می‌کنید. یکی از بزرگ‌ترین بازارهای کالا در جهان بورس شیکاگو است که گردش مالی زیادی را به خودش اختصاص داده است.

بازار تبادلات ارزی

پول رایج در هر کشور نرخ برابری لحظه‌ای و مشخصی را در برابر نرخ ارز سایر کشورهای دارد. به‌عنوان‌مثال برای خرید مقدار مشخصی دلار باید مقدار مشخصی ریال پرداخته شود. این نرخ لحظه‌ای است و ممکن است افزایش یا کاهش داشته باشد. به عبارتی اگر بخواهیم یک دلار داشته باشیم در این لحظه باید میزان مشخصی ریال را درازای هر دلار بپردازیم. همان‌طور که گفته شد این نرخ به‌صورت لحظه‌ای تغییر می‌کند و عوامل زیادی از ازجمله عوامل سیاسی و اقتصادی می‌تواند روی ارزش نرخ برابری ارز یک کشور در برابر از یک کشور دیگر تأثیر می‌گذارد.

فعالین بازار فارکس اهداف متفاوتی را دنبال می‌کنند. برخی به دنبال کسب سود از نوسانات قیمت‌ها هستند. برخی دیگر مانند مؤسسات حقوقی صرفاً هدفشان کسب سود نیست! به‌عبارت‌دیگر معامله‌گران مختلف با سرمایه‌های متفاوت و با اهداف مختلف در این بازار فعال هستند. بعضی از این مؤسسات هدفشان صرفاً حفظ ارزش پول کشورشان است.